________________
: ૬૨ :
જીવન અને દર્શન - ભયંકર ગણાય અને નાના માણસને જ છેતરવામાં બહાદૂરી માનનારે માણસ દયાળુ ગણાય!
- - હવે ત્રીજી વાત. સિંહ શિકાર ક્યારે કરે, એ જાણ્યું. શિકાર કેને કરે, એ પણ જાણ્યું. હવે શિકાર કઈ રીતે કરે, એ વિચારીએ. સિંહ અણધાર્યો કેઈનાય પર ન ત્રાટકે. ત્યારે એ કઈ રીતે ત્રાટકે ? પહેલાં એ ગર્જના કરે, ત્રાડ -નાખે, પૂછડું પછાડે, સામાને ચેતવણી આપે, અને સાવધાન કરી એ ત્રાટકે ! ત્યારે માણસ, સામા માણસને છેતરતે હેય ત્યારે ચેતવણી આપે ખરે? એ ઘરાકને એમ કહે ખરો કે “અમારે ત્યાં અસત્ય બોલાય છે, ન માલ બતાવી જૂને માલ અપાય છે, કાળાબજાર કરાય છે. અમારે ત્યાં આવનારે સાવધાન થઈને આવવાની જરૂર છે.” એમ કહેનારે વેપારી તમને કેમ ? મને તે હજુ સુધી કઈ મળ્યું નથી. જે કે નહિ હોય એમ ન કહેવાય, પણ હોય તો એવા કેટલા ? એ કેઈ આ સભામાં છે ખરે ? નથી ? ત્યારે વેપારી પોતાની દુકાન પર શું રાખે ? પ્રામાણિકતાનાં પાટિયાં, સંત-મહાત્માઓના ફેટા, મહાન નેતાઓની છબીઓ-આ બધું શા માટે? અહિંસામાં જરાય ન માનતે હોય, અહિંસાના એક પણ સિદ્ધાન્તને ન પાળતે હેય છતાં ખાદી પહેરીને ફરતા હોય છે આ બધું શા માટે ? લેકના દિલ પર પ્રામાણિકતાની છાપ બેસાડવા માટે ને? અને પ્રામાણિકતાની છાપ પડયા પછી માણસ, માણસની સાથે વાત કરતા હોય ત્યારે મોંઢામાંથી સાકર ઝરતી હાય એવું બોલતા હોય છે. માદકતાની એવી ભૂરકી છાંટે કે
