________________
માનવતાનાં સોપાન
: ૧ : માનવભવ એ એક એવું સ્થાન છે કે એને એક છેડે પશુતા છે અને બીજે છેડે દેવત્વ. માણસ વિવેક પૂર્વક પ્રસ્થાન કરે તે એ દેવ બને અને વિવેક ભૂલે તે પશુ! માણસ પશુતા ભણી ન લપસી જાય, એ માટે જીવનદ્રષ્ટાઓએ માનવતાનાં અમુક સંપાન નિશ્ચિત કર્યા છે. માણસ જાગૃતિપૂર્વક એ સોપાને ચઢે તે એ સોપાન દ્વારા પ્રકાશને પામી શકે, માટે આજના પ્રવચનને વિષય માનવતાનાં પાન રાખવામાં આવ્યો છે.
સપાન એટલે પગથિયાં. સપાન કેનાં ? માનવતાનાં, પશુતાનાં નહિ. પશુતાનાં સંપાન ન હય, એને તો ખાડે હોય, પતન હેય; ઉત્થાન તો માનવતાનું હેય. તે પછી એ માનવતાનું મૂલ્યાંકન કરતાં તે આપણને આવડવું જોઈએ ને? એનું મૂલ્યાંકન કરતાં ન આવડે તે આ માનવભવને ફેરે નિષ્ફળ જાય, આ ભવને ફેરે નિષ્ફળ ન જાય અને સફળ થાય એ માટે માનવભવની નીસરણનાં સપાન ચઢવાની જરૂર છે. માનવતાનું એક પછી એક પાન