________________
: ૧૮ :
જીવન અને દર્શન છે, જીવનમાં સંયમને રંગ લાવવાનું છે. મહાન નેતા, પયગમ્બર વગેરે થયા છે તે સંયમથી થયા છે. આપણે આપણું આત્માને પરમાત્મા બનાવવાનું છે, પણ આપણે આત્મા પરમાત્મા કયારે બને? નિષ્ઠાપૂર્વકનો સંયમ આવે છે ! સ્થિર બને
આજ તો વાત એ છે કે સાંભળવું કેઈને નથી. દરેકને પિતાના વિચારે બીજાને ઠસાવવા છે. માટે જ તો આજે અળસિયાની જેમ વાદે વાદ નીકળી પડ્યા છે. વાત ત્યાં સુધી વધી છે કે સામે જે પોતાના વિચારો ઝીલવાસાંભળવા તૈયાર ન થાય તો હાથ ઉપાડતાં પણ વિચાર ન કરે. ધારાશાસ્ત્રી ન્યાયાધીશને પોતાના વિચારે જણાવે, પણ કાંઈ સ્ટેજ (stage) ઉપર જઈને ? બોચી પકડીને? પણ હું જાણું છું કે આજના વાદના હિમાયતીઓના વિચારો સ્થિર નથી. ઊંડા ચિંતનમાંથી પ્રગટેલા નથી. માત્ર પુસ્તક વાંચીને ભાડૂતી ઉછીના લીધેલા જ છે! અને એ ભાડૂતી વિચારે પરાણે ઠસાવવાનો પ્રયત્ન થાય છે. પણ તમારા વિચારે જે મૌલિક અને સુંદર હોય તો જગતના ચેકમાં મૂકે. સુંદર હશે તો એને સ્વીકાર જરૂર થશે. પણ ન સ્વીકાર થાય તે ઉશ્કેરાઈ જવાની કંઈ જરૂર નથી. ઊંડા ઉતરીને વિચાર કરે કે મારા વિચારમ શું દોષ છે કે લોકે સ્વીકારતા નથી. પણ આ વસ્તુ કયારે બને ? જે મન પર સંયમ હોય તે, ચિત્તની સ્થિરતા હોય છે. એ વિના એટલી ધીરજ ન આવે અને સાર–અસારને વિચાર પણ ન આવે.
