________________
જીવન અને દર્શને
; ૧૧૫ ; છે, પણ આત્મા પર લાગેલા ડાઘનો વિચાર કેમ આવતે નથી ? શરીરને ડાઘ તે પાણી ને સાબૂથી ધોઈ શકાશે, પણ આત્મા પર લાગેલા ડાઘ તો આપણું લેહીનાં આંસુથી પણ નહિ દેવાય! - મેં ઉપર લાગેલા ડાઘને બતાવનાર આરસી તો અનેક ઠેકાણે મળશે, પણ આત્મા પર લાગેલા ડાઘને ચીંધનારબતાવનાર કોણ? પોતાના મુખની કદરૂપતા માટે માણસ શરમાય છે, એ કદરૂપતાને ટાળવા અનેક પ્રયત્ન કરે છે, પણ આત્માની કદરૂપતા પળે પળ વધી રહી છે અને આ કદરૂપા મુખને લઈ હું વિભુના પવિત્ર ધામમાં કઈ રીતે જઈશ? એના માટે ચિન્તા કરનારા કેટલા?
જ્યાં અનન્તા નિર્મળ આત્માઓ બિરાજે છે, એવા સિદ્ધોના પવિત્ર ધામમાં જવા માટે આ આત્મા લાયક છે ખરે? આરસીમાં જે મુખ ધારી ધારીને જોવાય છે, એ મુખ ઉપર વિશ્વાસઘાત, અસત્ય, અસંયમ, અનીતિના કેટલા અપવિત્ર ડાઘ લાગેલા છે? છતાં માનવી ગર્વ કરીને ફરે છે. પિતાના સ્કૂલ સૌન્દર્યને આરસીમાં જોઈ મલકાય છે. અંતરનું રૂપ, આત્માનું સૌન્દર્ય અને પવિત્ર જીવનનું લાવણ્ય ભુલાણું એનું જ આ દુઃખદ પરિણામ છે.
એટલા માટે જ જીવનદૃષ્ટાઓ કહે છેઃ ભાઈ ! તારે આરસીમાં મેં જેવું હોય તે જે; પણ સાથે સાથે આત્માનું અવલોકન પણ કરતે જા. આત્માનું નિરીક્ષણ વધતાં આ સ્થૂલ રૂપનું આકર્ષણ ઘટશે અને આ સ્કૂલનું આકર્ષણ ઘટતાં આત્માનું સૌન્દર્ય વિકસશે.
