________________
= ૧૦૮ :
જીવન અને દર્શન
સામા માણસની વાત સાંભળતાં તમે જાગૃત જરૂર રહા, ચેતતા જરૂર રહા, સાચાખોટાની પારંખ કરતા રહો; પણ સાંભળે તો જરૂર ! આમાવાસ્યાની ઘોર, અંધારી રજનીમાં પણ તારલા હોય છે કે નહિ ? તેનું ડું ઘણું પણ તે જ ખરું કે નહિ? તે તારલાને ભરેસે પણ તેની સામે મીટ માંડે, તેના પાપી હૃદયમાં પણ તારલિયા જેટલું સત્વ તે જરૂર હશે ! એ કાળા હૈયામાં પણ એક દિવસ ચંદ્ર જરૂર ઉગશે, પૂર્ણ કળાએ ખીલી નીકળશે. આ દષ્ટિ કેળવીને તમે તેને તક આપવામાં ઉદાર બનો. તમારી જાત માટે જેવો વિચાર કરે છે, તેવા સામા માણસ માટે પણ વિચાર કરે. આપણે એમ ન માની લેવું જોઈએ કે હું સુવર્ણ માંથી ઘડાયેલું છું અને બીજા પિત્તળમાંથી. બીજા બધા ખરાબ અને હું એક જ સારે છું; આવી કદાગ્રહી દષ્ટિ જે તમારા જીવનમાં વ્યાપક બની ગઈ તે તમે સંસારમાં આગળ વધી શકવાના પણ નથી.
કેટલાક કહે છે કે, સગા બાપના વચન ઉપર પણ વિશ્વાસ ન કરવો, વિશ્વાસથી ડગલું ભરવા લાયક આ પૃથ્વી રહી નથી. દુનિયા એવી છે કે અવસરે ખસી જાય, આ માન્યતાવાળા માનવી પોતાના આત્માને વધારી શકતા નથી. હું એમ નથી કહેતા કે કોઈના પર તમે સંપૂર્ણ વિશ્વાસ મુકી દે. હું તે એટલું જ કહું છું કે જાગૃતિ પૂર્વકનો વિશ્વાસ તે તમે જરૂર રાખે. જાગૃતિ પૂર્વકના પ્રકાશની અંદર જીવવું એ જીવનની કઈ ઓર લહેજત છે, એની મધુરતા અલૌકિક છે. જ્યારે પ્રેમનું વાતાવરણ વિશ્વાસની સુવાસથી મિશ્રિત બને છે. ત્યારે આપણું જીવન કેઈ અલૌકિક બની જાય છે,
