________________
જીવન અને દર્શન
: ૧૦૭:
એમ થાય કે મને આ તકે માફી આપે અને સજા ન કરે તેા સારું, તેમ સામે માણસ પણ પશ્ચાત્તાપ કરીને તમારી પાસેથી માફી ઇચ્છે છે, નહિ કે સજા ?
માનવીની મહાન ક્ષિત જો ડ્રાય તા તે આ છે: મનુષ્ય જેટલા પેાતાના ગુના, પાતે કરેલી ભૂલ, છુપાવવાને ઇચ્છે છે, તે કરતાં સામા માનવીના ગુના, તેણે કરેલી ભૂલ, પ્રગટ કરવામાં અનેક ગણુા આતુર હાય છે, પણ ઊંડા ઉતરીને વિચાર કરશે તા માલુમ પડશે કે જેમ તમારું હૈયુ· ક્ષમા માટે ઝંખે છે, તેમ સામા માણસને પણ તમારા જેવી જ ઝંખના રહે છે. એની આ આંખો પણ ક્ષમાની ભીખ માંગતી હોય છે. જેનામાં સામા માણસના હૈયાને, દિલને પારખવાની શકિત નથી તે માનવી નથી. માનવજીવન જીવવાને પણ લાયક નથી ! તેમ તમે પણ કોઇના સંજોગોના વિચાર ન કરી શકતા હા, સામાની લાગણીની કદર ન કરી જાણતા હા તેા તમે પણ દાનવાની કેડિટમાં જ ત્રણાઓ.
ઇતિહાસનું અવલાકન કરશે તો એવા અનેક દાખલાએ મળશે. જે ઘણી ભયંકર ભૂલો કરવા છતાં કોઇક સુંદર તક મળતાં સુધરી ગયા, ઉન્નતિના શિખરે પહોંચી ગયા; આ વાત ધ્યાનમાં રાખી તમે વનમાં સામા માટે એવી ભાવના કેળવા કે આજે એ ભલે બૂરા હાય પણ કાલે મારા સહવાસથી જરૂર સુધરશે અને તે માટે તમે તમારા હૃદયના દરવાજા ખાલી તેની વાત સાંભળે, તેને માટે તમારા હૈયામાં જે ગાંઠ બંધાઇ ગઇ હોય તેને દૂર કરી, અને તેને જાતે જ સુધરવાની તક આપો, તેને અનુતાપ કરવાનો અવસર આપે. તે તે જરૂર સુધરશે.
