________________
જ્ઞાનસાર માટે કરવાનું છે. કેઈ કહે કે આ કામ મહત્વનું છે, એના વગર રહી શકાય એમ નથી. તે કહીશ, “ના, એવું નથી. સુલેહનું મહત્વભર્યું કામ કરનારા, શાંતિ સ્થાપવા માટે જનારા સંયુકત રાષ્ટ્રના મંત્રી Dag Hammarskjoldનું પ્લેન તૂટતાં મૃત્યુ થયું. તે એની જગ્યાએ બીજા આવીને ઊભા રહ્યા. એમનું કામ બીજાએ હાથમાં લીધું. માટે આ જગતમાં કઈ કામ એવું અનિવાર્ય તો નથી જ એ મને સમજાયું. આજ સુધી હું માનતો હતો કે મારા વિના મારી ઓફિસમાં શું થશે? હું નહિ જાઉં તે બહારના call કોણ લેશે?. ચેક પર સહી કોણ કરશે? ધંધે કેણ સંભાળશે? પણ જે વિમાન તૂટી ગયું હોત તો આ બધું કરવા કહ્યું આવવાનું હતું ? મારી જાતને હું જે રીતે બેટી મહત્તા આપતો હતો એ ગવનો વિચાર નીકળી ગયે.
પ્લેનમાં જ્યારે બધા ગભરાયા, બૂમાબૂમ કરવા લાગ્યા ત્યારે આત્મા અંગે મેં જે સાંભળ્યું હતું, વાંચ્યું હતું એ યાદ આવ્યું.
“આવી પળ આવતાં અંદર કેમ ઊતવું એ સમજાયું. વીજળીની જેમ એ વિચાર ચમક. બૂમાબૂમ કરતાં કરતાં પરમતત્ત્વને પકડીને અંદર કેમ ન ઊતરવું? એ એકત્વ ભાવનામાં એટલે અંદર ગયો કે જેને સ્પર્શ નહોતે કર્યો એને સ્પર્શ થયે, જેને માત્ર વિચાર જ કર્યો હતો એની અનુભૂતિ થઈ. અનુભવની જે દુનિયામાં પગ પણ નહેતો મૂક્યો ત્યાં આખે ને આખો પહોંચી ગયા. એકાગ્રતાથી દીવાલો તોડીને અમરત્વનાં દ્વાર સુધી પહોંચી ગયા. -
આજસુધી મૃત્યુને ભયંકર માનતે હતે. મૃત્યુની બીક લાગતી હતી, એ બીક જ ન રહી. સમજાયું કે મૃત્યુ બીજું