________________
જ્ઞાનસાર
૭૯
લગ્નના receptionમાં તમે જોયું હશેઃ સરસ હીરાના હાર પહેરીને બાઈ આવી હોય પણ એની નજર પિતાના હાર ઉપર નહિ, પણ બીજાના હાર ઉપર હોય “એણે કે સરસ કિંમતી હાર પહેર્યો છે! - પારકે ભાણે લાડવો મોટો.' બીજે ઠેકાણે વસ્તુ સરસ દેખાય, તમારે ઘેર કાંઈ પણ ન લાગે. આમ લઘુતાગ્રંથિ (Inferiority complex) વધે. આ લઘુતાની ચિંતામાં આખી જિંદગીમાં કદી અંદરની પૂર્ણતાનો અનુભવ જ ન કરે.
પારકી વસ્તુઓને પોતાની બનાવીને, એના ઉપર મમત્વ રાખીને ભૂનાથ બની ગયા, દુનિયાની દષ્ટિએ મેટા બની ગયા, પણ અંદર ન્યૂનતા જ છે.
અઢાર વર્ષ પહેલાની વાત છે. હું એક ગામડામાં હતો. ત્યાં એક મુસલમાન ભાઈ ટિનના ડબ્બાઓ repair કરે. સાંજે પાછા આવતાં એ રસ્તામાં મળે. હાથ જોડે. પૂછું, મિયાં કૈસા હૈ?” “ કહે, “અલ્લાકી બરકત હૈ.” આખા દિવસમાં એ રૂપિયા, સવા રૂપિયાથી વધારે નહાતો કમાતે. પણ એના વિચારોમાં બરકત હતી, વૃદ્ધિ હતી.
- તમને ? રેજના પચીસ-પચાસમાં પણ બરકત ન લાગે. કઈ પૂછે: “કેમ છો ?” શું કહો ! “મરી ગયા! સરકારે મારી નાખ્યા.”
મુખમાં આનંદને શબ્દ નહિ.
સારું છે, શું ખોટું છે? ખાવા અન્ન છે, પહેરવા વસ્ત્રો છે, રહેવા મકાન છે. આથી વધારે શું જોઈએ ? આમ કહેનારા કેટલા ?
