________________
જ્ઞાનસાર
આ વસ્તુ અને પોતે, આ બેને જુદાં પાડવાં જોઈએ. જુદા પાડી શકતા નથી-જીવનની અજ્ઞાનતા ત્યાં જ છે. પારકાને મળતું માન પોતાને માની લે છે.
વર્ષો પહેલાંની આ વાત છે. ગરીબ ભાઈ, બહેનને ત્યાં ગયે. બહેને જેમતેમ જમાડીને રવાના કર્યો.. ભાઈ ધંધો કરવા બહારગામ ગયે. ધનવાન થયા. પાછા વળતાં બહેનને ત્યાં ગયા. બહેને ઉમળકાભેર સ્વાગત કર્યું. સન્માન કર્યું, જમતી વખતે ભાઈએ ભાણ આગળ.ગીનીઓ ગોઠવી. બહેને પૂછ્યું: “તું આ શું કરે છે?” “કેમ ?, જેમને માટે આ ભજન છે તેમને ગોઠવું છું. આ મને ક્યાં છે? ત્રણ વર્ષ પહેલાં પણ હું જ હતું ત્યારે રોટલો ય પૂરો નહોતો. આજે પાંચ પકવાન, મીઠાઈઓ છે. આ બધું ગીનીઓને નથી? સોનામહોરે ! તમે પેટ ભરીને ખાઓ, તમારે માટે આજે રસવંતી રઈ છે, મારે માટે તે જેટલો હતો.”
કોકવાર કો'ક વસ્તુને લીધે માન મળે, સન્માન મળે, પુજાય, પુછાય. પણ આ જીવ કેવો અજ્ઞાની! એ માની લે ઃ “ઓહ, મારે ભાવ કેટલો બધો ! શું માન મળી રહ્યું છે!” મનમાં ફુલાય, છાતી કાઢીને ફરે. એમાં કદીક કાઈ અપમાન કરે, બોલાવે નહિ તે જોઈ લો એનું મેટું ! તમારી સામે પણ નહિ જુએ. મારું અપમાન ? માન કે અપમાન તને હતું જ ક્યાં? પૈસા હતા, પૈસાને માન હતું. પૈસા ગયા, તું તે પાછા એને એ જ. પૈસા ગયા, માન ગયું તે હવે અપમાન સિવાય શું રહ્યું ?
પારકી વસ્તુ ઉપર આ જીવ મમત્વ આરોપણ કરે છે,
