________________
૨૪.
જ્ઞાનસાર
કેટલીકવાર બીજાના સુખનું કારણ પિતાના દુઃખનું કારણ બની જાય છે. બહાર સારું દેખાય પણ અંદર શું હોય છે એ તે જે અનુભવે છે તે જ જાણે છે. '
દુન્યવી સાધનની પૂર્ણતા, લેકોની દષ્ટિમાં દેખાતી પૂર્ણતા આવી જ છે.
આ તરંગથી સાગર ક્ષુબ્ધ થાય ત્યારે એ ક્ષુબ્ધતાને લીધે ભરતી ખૂબ દેખાય પણ એમાં સ્વસ્થતા નથી; એમ ઘણાના જીવનમાં ભરતી દેખાય પણ સ્વસ્થતા ન હોય.
રૂપિયા ઉધાર લાવી ઘરને કોઈ પ્રસંગ ઊજવે ત્યારે એ ખુશ ખુશ લાગે. લેકોને મળે, હાથ મિલાવે, સ્વાગત કરે. બધું પૂરું થયા પછી આઈસ્ક્રીમનું બીલ, મંડપનું બીલ ચૂકવતાં મનમાં થાયઃ “આ લોકોએ મારે માત્ર જીવ જ બાકી રહેવા દીધું છે. મને ખર્ચાવીને ખાખું કરી નાખ્યો.” ગમાર પૈસા ઉધાર લઈ લગ્નમાં ખરચતે હેાય ત્યારે વિચારે નહિ કે પચીસ વર્ષ સુધી પૈસા ચૂકવતાં-ચૂકવતાં દમ નીકળી જશે. સાગરમાં ઊર્મિને લીધે ખાલી ભરતી દેખાય છે એમ બે-ચાર દિવસના વિકલ્પના તરંગને લીધે ભરતી દેખાય પણ અંતે દુઃખ તે એકલાને જ અનુભવવું પડે.
પાછળથી દુઃખને આ અનુભવ કરતાં કરતાં એને સંસારના સ્વરૂપનું જ્ઞાન થાય પણ ખરું, પણ એ જ્ઞાન લાંબુ રહેતું નથી. તમને કોઈ દિવસ વૈરાગ્ય નથી આવ્યા એ હું નથી માનતો. સંસારીને વૈરાગ્ય કાઈ દહાડે ન આવે એ તે અચ્છેરું કહેવાય.