________________
ત્યાગી તમે કે હું ? બે હાથ જોડી સવિનય રાજાએ પૂછયું:
ગીશ્વર ! આપે મને નમન કર્યું, તે શું ઉચિત છે ?” એના પ્રશ્નના ઉત્તરમાં મુનિએ પૂછયું, “રાજન ! તમે મને શા માટે નમન કર્યું છે ?
આ મુંઝાવી નાખનાર પ્રશ્નનો ઉત્તર વિવેકપુરસ્સર આપતાં તેણે કહ્યું –
“આપ જિતેન્દ્રિય છે, વિભવ-વિલાસથી વિરક્ત છે, નિરમા છે અને ત્યાગી છે, તેથી મેં આપને વન્દન કર્યું. ”
મધુર સ્મિત-પુને વર્ષાવતા મુનિવર બોલ્યા -
“રાજન ! હું ત્યાગી છું, તેથી અધિક ત્યાગી તે તમે છે અને તેથી જ મેં તમને નમન કર્યું. ” | મુનિના આ ગૂઢ ઉત્તરથી રાજાના હૈયામાં અનન્ત આંદોલનની એણિ ગતિમાન થવા લાગી ! હજારોને મહાત કરનાર આ રણબંક એક ત્યાગી પાસે નાચીજ બની ગયે! વિધાનના અણઉકલેલા કોયડાને ઉકેલનાર રાજા, મુનિના એક પ્રશ્નને ન ઉકેલી શકે !
વિનીતભાવે રાજાએ પૂછયું:–“સંયમિન ! આધિ, વ્યાધિ અને ઉપાધિના ખરાબામાં પડેલો હું તે એક પામર જંતુ છું. રાજ્યની અનેક કાવાદાવાની જંજીરમાં જંકડાએલે હું તે એક ભીરુ કેદી છું. મોહની જાળમાં પડેલો હું તો એક અજ્ઞાની મૃગલ છું, હું કઈ રીતે ત્યાગી હોઈ શકું ?”
ગૂર્જરેશ્વરનાં વિચાર–સાગરને શાંત કરવા મુનિવર બેલ્યા –
નરપતિ! અખંડિત સુખને આપનાર દર્શન,જ્ઞાન અને ચારિત્ર આગળ આ દુનિયાનું સુખ શું હિસાબમાં છે ? અલૌકિક આત્મરમણુતા આગળ આ લોકિક પદાર્થોની શું કિંમત છે? સાચા આત્મિક સામ્રાજ્ય આગળ આ તમારા રાજ્યના મૂલ્યાંકન કેટલા થઈ શકે? કેવળ ત્રણ બદામના ! હવે તમે વિચારે, મેં તે આ અપૂર્વ સામ્રાજ્ય મેળવવા માટે આ નાચીજ ત્રણ બદામની કિસ્મતનું રાજ્ય
