________________
તિલક્ષણ સમુચ્ચય પ્રકરણ
પ૩
ગાથા-૩૪-૩૫-૩૬
એ પ્રમાણે સ્વસિદ્ધાંત, પરસિદ્ધાંત, નિશ્ચયનય, જ્ઞાનનય, ક્રિયાનય ઈત્યાદિ વિવિધ નયમતના પ્રકાશક સૂત્રો સિદ્ધાંતમાં છે. [૩૨-૩૩] तेसिं विसयविभागं, मुज्झइ कुग्गहरओ अयाणंतो ॥ बोहेइ तं च णाउं, पन्नवणिजं सुसीलगुरू ॥ ३४॥ तेषां विषयविभागं, मुह्यते कुग्रहरतोऽजानन् ॥ बोधयति तं च ज्ञात्वा, प्रज्ञापनीयं सुशीलगुरुः ॥ ३४॥
આ સૂત્રનો આ વિષય છે, અને તે સૂત્રનો આ વિષય છે એમ સૂત્રોના વિષય વિભાગને ન જાણતો કદાગ્રહમાં રત પુરુષ મુંઝાય છે. તેને પ્રજ્ઞાપનીય (=સમજાવી શકાય તેવો) જાણીને સત્યારિત્ર સંપન્ન ગુરુ બોધ પમાડે છે = સૂત્રોના વિષય વિભાગને સમજાવે છે. [૩૪] अवसिढे ठावित्ता, बिंति य अण्णयरपक्खवायं से ॥ परिणामेइ स सम्मं, जं भणियं कप्पभासंमि ॥ ३५॥ संविग्गभाविआणं, लुद्धयदिटुंतभाविआणं च । मुत्तूण खित्तकालं, भावं च कहिंति सुद्धंछं ॥ ३६॥ अवशिष्ट स्थापयित्वा ब्रुवन्ति चाऽन्यतरपक्षपातं तस्य ॥ . परिणामयति स सम्यग्यद्भणितं कल्पभाष्ये ॥ ३५ ॥ સંવિનભવિતાના(તે...:)સુધ્ધદષ્ટાન્તભવિતાનાં(તેડુ:) 4 | मुक्त्वा क्षेत्रकालौ भावं च कथयन्ति शुद्धोञ्छम् ॥ ३६॥ - ગુરુ બાકીના (=શિષ્યનો જે પક્ષવાદ હોય = શિષ્ય જે પક્ષને સ્વીકાર્યો હોય, તે સિવાયના) કોઈ એક પક્ષવાદને સ્થાપીને કહે છે. પ્રજ્ઞાપનીય શિષ્ય તેને (ગુરએ કહેલા કોઈ એક પક્ષવાદને) પરિણમાવે છે = પોતાની બુદ્ધિમાં ઠસાવે છે. બૃહત્કલ્પભાષ્યમાં કહ્યું છે કે- વક્તા સંવિગ્નભાવિત અને લુબ્ધદૃષ્ટાંતભાવિત એ બંને પ્રકારના શ્રાવકો આગળ જ્યાં આહાર દુર્લભ હોય તેવા ક્ષેત્ર-કાળ સિવાય અને બિમારી આદિ અવસ્થા સિવાય શ્રાવકોએ સાધુઓને દોષોથી રહિત શુદ્ધ ભિક્ષા આપવી જોઈએ એમ કહે.
