________________
ગાથા-૧૬
૩૪
(યતિલક્ષણ સમુચ્ચય પ્રકરણ
રીતે સર્પ સરળગતિથી બિલમાં પ્રવેશે છે તે રીતે પ્રસ્તુતમાં સરળ ગતિ કરનાર જીવ અનેક ગુણોને પામે છે. માટે કહ્યું કે-“આ ક્ષયોપશમ તત્ત્વજિજ્ઞાસા, તત્ત્વજ્ઞાન, સમ્યગ્દર્શન વગેરે વિશિષ્ટ ગુણોના સ્થાનની પ્રાપ્તિ કરાવવામાં તત્પર છે.” આ ગુણસ્થાનની પ્રાપ્તિ ત્યારે જ થાય કે જો એ લયોપશમ કોઈના દબાણથી કે દાક્ષિણ્યતા આદિથી નહિ, કિંતુ જીવને પોતાને જ તેવો રસ હોય, તેના કારણે થયો હોય. માટે અહીં “સ્વરસથી (સ્વતઃ ઇચ્છાથી) પ્રવર્તતો” એમ કહ્યું. [૧૫] इत्थं सुहोहनाणा, सुत्तायरणा य नाणविरहे वि। . . . ગુરુપરતંતમvi, ગુત્ત મજુરારિd I દ્દા इत्थं शुभौघज्ञानात्सूत्राचरणाच्च ज्ञानविरहेऽपि ॥ गुरुपरतन्त्रमतीनां युक्तं मार्गानुसारित्वम् ॥ १६॥
આ પ્રમાણે ગુરુને આધીન મતિવાળા સાધુઓમાં વિશેષ જ્ઞાન ન હોવા છતાં શુભ ઓઘજ્ઞાનથી અને શાસ્ત્રોક્ત આચારોનું પાલન કરવાથી માર્ગાનુસારિતા ઘટે છે. વિશેષજ્ઞાન વિના પણ ગુરુને આધીન બનેલામાં માર્ગનુસારિતા ઘટે. ' વિશેષાર્થ- શુભ ઓઘજ્ઞાન - શુભ એટલે અવિપરીત. ઓઘ એટલે બહુ ઊંડાણ વિનાનું. સામાન્ય શુભ ઓઘજ્ઞાનવાળો જીવ ઘણું શ્રુત ભણેલો ન હોવા છતાં વસ્તુતત્ત્વને જાણે છે. જેમકે માસતુષમુનિ. માસતુષમુનિને શુભ ઓઘજ્ઞાન હતું. તે આ પ્રમાણે :- (૧) આ સંસાર વિષવિકાર આદિની જેમ ભયંકર છે. આ સંસાર જ પારમાર્થિક રોગ છે. (૨) . સંસારરૂપ પારમાર્થિક રોગનું ઔષધ શુદ્ધ ધર્મ જ છે. (૩) શુદ્ધ ધર્મની પારમાર્થિક પ્રાપ્તિ ગુરુકુલ સંવાસથી થાય છે. ગુરુકુલ સંવાસ એટલે ગુરુકુલમાં રહેલી મર્યાદાના પાલન પૂર્વક ગુરુકુલમાં રહેવું. માસતુષમુનિમાં વિશેષ જ્ઞાન ન હોવા છતાં આટલું શુભ ઓવજ્ઞાન હતું.
પ્રશ્ન-માસતુષ મુનિમાં આટલું શુભ ઓઘજ્ઞાન હતું એવું કેવી રીતે નક્કી કરી શકાય ?
