________________
યતિલક્ષણ સમુચ્ચય પ્રકરણ
ઉત્તરગુણ વિરાધનાનું અહીલનીયપણું ઘટે છે–ઉત્તરગુણની વિરાધના કરનાર હીલના કરવા યોગ્ય નથી એ સંગત છે. જેમ કે- ઇશાનદેવલોકમાં ઉત્પન્ન થવાને યોગ્ય સુકુમારિકા હીલના કરવાને યોગ્ય નથી. (૨૦૧) णिक्कारणपडिसेवा, चरणगुणं णासइत्ति जं भणिअं । अज्झवसायविसेसा, पडिबंधो तस्स पच्छित्ते ॥ २०२ ॥
ગાથા-૨૦૨-૨૦૩
'
૨૪૪
निष्कारणप्रतिसेवा चरणगुणं नाशयतीति यद् भणितम् ॥ अध्यवसायविशेषात्प्रतिबन्धस्तस्य प्रायश्चित्ते ॥ २०२ ॥
નિષ્કારણ દોષોનું સેવન ચરણગુણનો નાશ કરે એમ જે કહ્યું છે તે અધ્યવસાય વિશેષને આશ્રયીને કહ્યું છે. નિષ્કારણ દોષ સેવનના પ્રાયશ્ચિત્તમાં મૂલગુણ નાશનો નિષેધ છે.
વિશેષાર્થ:- નિષ્કારણ દોંષોનું સેવન કરતાં કરતાં સંભવ છે કે ચારિત્રનો પરિણામ ખતમ થઇ જાય. પણ નિષ્કારણ દોષોનું સેવન કરનાર દરેક સાધુ માટે આવું ન બને. નિષ્કારણ દોષોનું સેવન કરનારના ચારિત્રનો પરિણામ ખતમ થઇ જાય તો ચારિત્ર નાશ પામે, અન્યથા નહિ.
નિષ્કારણ દોષ સેવનના પ્રાયશ્ચિત્તમાં મૂલગુણ નાશનો નિષેધ છે, એ કથનનો ભાવ આ પ્રમાણે છે- નિષ્કારણ દોષ સેવનારને નિષ્કારણ દોષનું સેવન કરવા બદલ મૂલગુણનાશનું પ્રાયશ્ચિત્ત આવતું નથી. એટલે કે મૂલગુણનો નાશ થવાથી જે પ્રાયશ્ચિત્ત (મૂલ વગેરે) આવે તે પ્રાયશ્ચિત્ત આવતું નથી. મૂલગુણનો નાશ થાય તો મૂલ વગેરે પ્રાયશ્ચિત્ત આવે. નિષ્કારણ દોષનું સેવન કરવામાં મૂલ વગેરે પ્રાયશ્ચિત્ત આવતું નથી. (૨૦૨)
इय गुणजुयस्स गुरुणो, दुट्ठमवत्थं कयाइ पत्तस्स । सेवा पंथगणाया, णिद्दोसा होइ णायव्वा ॥ २०३॥ इति गुणयुतस्य गुरो- दुष्टामवस्थां कदाचित्प्राप्तस्य । सेवा पन्थकज्ञातान्निर्दोषा भवति ज्ञातव्या ॥ २०३॥
