________________
યતિલક્ષણ સમુચ્ચય પ્રકરણ
ગાથા-૩-૪-૫
લક્ષણ - લક્ષણ એટલે વસ્તુને ઓળખાવનારા વસ્તુમાં રહેલા ગુણધર્મો. જે ગુણધર્મો જેને ઓળખાવે છે તેનું લક્ષણ કહેવાય. જેમ કે –ઉષ્ણતા અગ્નિને ઓળખાવે છે માટે ઉષ્ણતા અગ્નિનું લક્ષણ છે. ધૂમાડો નહિ દેખાતા પણ અગ્નિનું જ્ઞાન કરાવે છે, માટે ધૂમાડો અગ્નિનું લક્ષણ છે. લક્ષણનો અર્થ જણાવતાં કહ્યું છે કે- અસાધારણ ધર્મો નક્ષણમ્ = જે અસાધારણ ધર્મ હોય, અર્થાત્ લક્ષ્ય સિવાય બીજી કોઈ વસ્તુમાં ન હોય અને સંપૂર્ણ લક્ષ્યમાં અવશ્ય હોય તે ધર્મ લક્ષણ છે. - જેમ કે- ઉપયોગ એ જીવનું લક્ષણ છે. કેમ કે ઉપયોગ જીવ સિવાય બીજી કોઈ વસ્તુમાં ન હોય અને જીવમાં અવશ્ય હોય. પ્રસ્તુતમાં યતિનાં લક્ષણો એટલે આ યતિ છે એમ ઓળખાવનારા યતિમાં રહેલા અસાધારણ ગુણધર્મો. [૨] मग्गणुसारिकिरिया १, पन्नवणिजत्त २ मुत्तमा सद्धा ॥ किरिआसु अप्पमाओ ४, आरंभो सक्कणुटाणे ५ ॥३॥ गरुओ गुणाणुराओ ६, गुरुआणाराहणं तहा परमं ॥ अक्खयचरणधणाणं, सत्तविहं लक्खणं एवं ॥४॥ मार्गानुसारिक्रिया १ प्रज्ञापनीयत्व २ मुत्तमा श्रद्धा ३ ॥ क्रियास्वप्रमाद ४ आरम्भः शक्यामुष्ठाने ५ ॥३॥ गुरुर्गुणानुरागः ६ गुर्वाज्ञाराधनं तथा परमम् ७ ॥ अक्षतचरणधनानां, सप्तविधं लक्षणमेतत् ॥ ४॥
' યતિનાં સાત લક્ષણો
અક્ષતચારિત્રરૂપ ધનવાળા યતિઓનાં માર્ગાનુસારી (=મોક્ષમાર્ગને અનુસરનારી) ક્રિયા, પ્રજ્ઞાપનીયતા (=હિતોપદેશ પ્રત્યે પ્રીતિ), ઉત્તમ શ્રદ્ધા (=ક્રિયાની રુચિ), ક્રિયાઓમાં અપ્રમાદ, શક્ય અનુષ્ઠાનનો આરંભ, અતિશય ગુણાનુરાગ અને ગુર્વાજ્ઞાની પરમ આરાધના આ સાત લક્ષણો (=ગુણો) છે. [૩-૪]
પહેલું લક્ષણ-માર્ગાનુસારી ક્રિયા सुत्तायरणाणुगया, सयला मग्गाणुसारिणी किरिया ॥ सुद्धालंबणपुन्ना, जं भणि धम्मरयणमि ॥५॥
