________________
ગાથા-૧૦૮
૧૪૨
યતિલક્ષણ સમુચ્ચય પ્રકરણ
હતો. દરમ્યાન રસોયાણીએ તે સર્પને દેખ્યો એટલે કોલાહલ કરી મૂક્યો. પોતે ભયભીત બની ગઈ અને મજબૂત કાષ્ઠ મારીને મૃત્યુ પમાડ્યો. તે સમયે પરિણામની શુભ લેશ્યા થવાથી પોતાના પુત્રનો તે પુત્ર થયો.
માતા-પિતાએ અશોકદત્ત નામ પાડ્યું. પ્રતિદિન શરીરથી વૃદ્ધિ પામતો તે બાળક કોઈ સમયે જાતિસ્મરણવાળો થયો. હવે પોતાને લજ્જા આવી કે- “પુત્રને બાપા કહી શી રીતે સંબોધવા અને પુત્રવધૂને માતા કેવી રીતે કહેવી ?” એમ ધારીને તે ઉત્તમ મૌનવ્રતને ધારણ કરવા લાગ્યો અને તે આ પ્રમાણે મૂકપણે રહ્યો છે. કુમારપણામાં રહેલો તે એકાંતે વિષયોથી વિમુખ રહેલો હતો, ત્યારે કોઈક સમયે નિર્મલ ચાર જ્ઞાનવાળા, ગામ, નગર, ખાણ વિગેરે યુક્ત ભૂમંડલમાં વિહાર કરતાં કરતાં ધર્મરથ નામના આચાર્ય ગામ બહારના ઉદ્યાનમાં પધાર્યા. તેમણે ઉપયોગ મૂક્યો કે “અહીં ગામમાં કોને પ્રતિબોધ થશે ?' જાણ્યું કે, તાપસ શેઠનો જીવ મૂકપણું પામેલો છે. અવસર જાણીને હવે તેને બોધિલાભ થશે. એટલે બે સાધુને તેની પાસે મોકલ્યા, તેની પાસે જઈ આ ગાથા સંભળાવી કે- હે તાપસ ! ધર્મ જાણવા છતાં તે અહીં મૌનવ્રત કેમ ધારણ કર્યું છે? તું મૃત્યુ પામીને ડુક્કર, સર્પ અને પુત્રનો પુત્ર થયો છે. તે સાંભળીને વિસ્મય ચિત્તવાળો તે સાધુને વંદન કરે છે. ત્યાર પછી પૂછ્યું કે, “તમે આ મારો વૃત્તાન્ત કેવી રીતે જાણ્યો ? તો તેઓએ જણાવ્યું કે, “અમારા ગુરું જાણે છે, અમે તો કંઈ જાણતા નથી. તેઓ ક્યાં રહે છે ?” એમ પૂછ્યું, ત્યારે કહ્યું કે, મનોરમ નામના ઉદ્યાનમાં.” આશ્ચર્ય પામેલો તે ત્યાં ગયો. વંદન કર્યું. ત્યાર પછી જિનભાષિત ધર્મનું શ્રવણ કર્યું. સમગ્ર આધિ-વ્યાધિ-સમૂહરૂપી પર્વતનો ચૂરો કરવામાં વજૂ સમાન બોધિ પ્રાપ્ત કર્યું, મૌનવ્રતનો ત્યાગ કરી તે બોલવા લાગ્યો. પરંતુ પ્રસિદ્ધિ પામેલું “મૂંગો' એવું નામ ન ભૂંસાયું. આ પ્રમાણે મૂંગો એવા પ્રકારનું નામ લોકોમાં પ્રસિદ્ધિ પામ્યું.
- હે ભગવંત ! એ મૂંગાથી મને બોધિ ક્યાં થશે ? જિનવૈતાઢ્ય પર્વતના શિખરના સિદ્ધાયતનકૂટમાં. દેવ-કયા ઉપાયથી આ થશે ? જિન- પૂર્વના જાતિસ્મરણથી. દેવ- તે પણ ક્યારે થશે ? જિન- પોતાનાં