________________
ગાથા-૧૦૪
૧૨૦
યતિલક્ષણ સમુચ્ચય પ્રકરણ
तु-"दिवागहियं दिवाभुत्तं, दिवागहियं राओभुत्तं, राओगहियं दिवाभुत्तं, राओगहियं राओभुत्तं" इति चतुर्विधामपि रात्रिभुक्तिं न करोति, एवं सर्वव्रतेषु स्खलितं रक्षति । तथोपयुक्तो-दत्तावधानो भवति समितिषु प्रवीचाररूपासु । ૩i a
"समिओ नियमा गुत्तो, गुत्तो समियत्तणंमि भइयव्वो । સુરતવમુવીરતો નં વોવિ સમિઝો વિ '' ' .
गुप्तिष्वप्रवीचारप्रवीचाररूपासु, उपयुक्तता चासु प्रवचनमात्रध्ययनोक्तविधिना विज्ञेया । किं बहुना, वर्जयत्यवद्यहेतुं-परिहरति पापकारणं प्रमादવરિત સુસ્થિવિર રૂતિ પછાર્થમેવેતિ ! (ધ ૨. પ્ર. ગા. ૧૧૩) અપ્રમાદી કેવો હોય તે કહે છે -
અપ્રમાદી સાધુ વ્રતોમાં અતિચારનો ત્યાગ કરે છે, સમિતિ-ગુતિમાં ઉપયુક્ત બને છે, સ્થિરચત્તવાળો તે પાપહેતુ પ્રમાદાચરણનો ત્યાગ કરે છે.
વિશેષાર્થ વ્રતોમાં અતિચારનો ત્યાગ આ પ્રમાણે કરે- પ્રાણાતિપાત વિરતિમાં ત્રણ-સ્થાવર જીવોનું સંઘન, પરિતાપન, અદ્રિાવણ(=પીડા) ન કરે. મૃષાવાદ વિરતિમાં અનાભોગ આદિથી સૂક્ષ્મ અને છેતરવાના આશયથી બાદર અસત્ય ન બોલે, અદત્તાદાનવિરતિમાં રજા લીધા વિના સ્થાનનો ઉપભોગ કરવો વગેરે સૂક્ષ્મ અતિચારનો ત્યાગ કરે. સ્વામી, જીવ, તીર્થકર અને ગુરથી રજા નહિ અપાયેલું કે નહિ અને તેનો ઉપભોગ પણ કરે નહિ. આ રીતે બાદર અતિચારનો ત્યાગ કરે. ચોથા વ્રતમાં વસતિ, કથા, નિષદ્યા, ઇંદ્રિય, કુવ્યંતર, પૂર્વક્રીડિત, પ્રણીત, અતિમાત્ર આહાર અને વિભૂષા એ નવા બ્રહ્મચર્યગતિ સહિત બ્રહ્મચર્યનું પાલન કરે. પાંચમા વ્રતમાં બાળક વગેરે ઉપર મમતા રૂપ સૂક્ષ્મ અતિચારનો ત્યાગ કરે. અનેષણીય આહાર ન ગ્રહણ કરીને બાદર અતિચારનો ત્યાગ કરે.
પ્રશ્ન અનેષણીય આહાર ગ્રહણ કરવામાં પરિગ્રહરૂપ દોષ કેમ લાગે?
ઉત્તર- અષણીય આહારગ્રહણ કરવામાં પરિગ્રહ દોષ લાગે એવું આપ્તવચન છે.
