________________
યતિલક્ષણ સમુચ્ચય પ્રકરણ
તે વધારે સંગત જણાય છે. મુદ્રિત પુસ્તકમાં સર્વાં પાઠ હોવાથી આ ગ્રંથમાં પણ તે જ પાઠ રાખવામાં આવ્યો છે. [૮૪]
ગાથા-૮૫
૧૦૦
ननु सूत्रभणितं प्ररूपयतीत्युक्तम्, यत्पुनः सूत्रानुक्तं विवादपदं लोकानां तत्र पृच्छ्यमानानां गीतार्थानां किमुचितमित्याह
जं च ण सुत्ते विहिअं, ण य पडिसिद्धं जणंमि चिररूढं । समविगप्पियदोसा, तं पि ण दूसंति गीयत्था ॥ ८५ ॥ यच्च न सूत्रे विहितं न च प्रतिषिद्धं जने चिररूढम् ॥ स्वमतिविकल्पितदोषात्तदपि न दूषयन्ति गीतार्थाः ॥ ८५ ॥
इह चशब्दः पुनरर्थ इति यत् पुनरर्थजातमनुष्ठानं वा नैव सूत्रेसिद्धान्ते विहितं करणीयत्वेनोक्तं चैत्यवन्दनावश्यकादिवत् न च प्रतिषिद्धं प्राणातिपातादिवत्, अथ जने - लोके चिररूढमज्ञातादिभावं स्वमतिविकल्पितदोषात् स्वाभिप्रायसंकल्पितदूषणात् तदपि, आस्तामागमोक्तं न दूषयन्ति-न युक्तमेतदिति परस्य नोपदिशन्ति संसारवृद्धिभीरवो गीतार्था - विदितागमतत्त्वाः, यतस्ते एवं श्रीभगवत्युक्तं पर्यालोचयन्ति
तथाहि
"जे णं महुया ! अट्ठ वा हेउं वा पंसिणं वा वागरणं वा अन्नायं वा अदिट्टं वा अस्सुयं वा अपरिन्नायं वा बहुजणमज्झे आघवेइ पन्नवेइ परूवेइ दंसेइ निदंसेइ उवदंसेड़, से णं अरहंताणं आसायणाए वट्टइ, अरहंतपन्नत्तस्स धम्मस्स आसायणाए वट्टइ, केवलीणं आसायणाए वट्टइ, केवलिपन्नत्तस्स धम्मस्स आसायणाए वट्टइ "त्ति । (धर्मरत्न प्रहर गा. ९९ )
સૂત્રમાં કહેલું પ્રરૂપે છે એમ કહ્યું. પણ જે સૂત્રમાં ન કહ્યું હોય, અને લોકમાં વિવાદાસ્પદ બન્યું હોય, તે વિષે લોકોથી પૂછાતા ગીતાર્થોને શું ઉચિત છે તે કહે છેઃ
જે સૂત્રમાં ન કહ્યું હોય અને નિષિદ્ધ પણ ન હોય, તથા. લોકમાં લાંબા કાળથી રૂઢ થયેલું હોય તેને પણ ગીતાર્થો સ્વમતિવિકલ્પિતદોષથી દૂષિત કરતા નથી.
