________________
[ ૭૦ ]
ચાર સાધન નથી કે જેમાં પીએ પીએ તે પણ અશાંતિ ને અસંતોષ રહ્યા . કરે. જાણે પીધું જ નથી એવું લાગ્યા કરે. પણ આ દર્શનઅમૃત પીઓ ને ટાઢક વળી જાય, સંતૃપ્તિ થઈ જાય. પછી બીજું કંઈ જ પીવાની જરૂર ન રહે. આ દર્શનને અમૃતપાલે આનંદ-આનંદ છલકાવી જાય.
તૃષા લાગી છે. શેની? અમૃતપાનની. પણ છતાં તું તો ઝેરનું જ પાન કરે છે. આખું જગત અમૃતપાન મૂકીને ઝેરનું પાન કર્યા કરે છે. ખૂબી તો એ છે કે, અજ્ઞાનના અંગે એ ઝેરના પાનમાં સુખ માન્યા કરે છે. પણ એ તે વિનાશકારી છે. ઝેરમાં તે સુખ હોય? અમરતા તે અમૃતપાનથી જ મળે ને? માટે, અમૃતપાન છે. આનંદઘનજી મહારાજ કહે છેઃ “દર્શન-દર્શન કરતે હું બહારના જગતમાં ફરું છું ત્યારે જ્ઞાનીઓને રણમાં ઝાંઝવાના જળ માટે દેડતા-રખડતા રેઝ જે હું લાગું છું.” રોઝ પાણી પાણ કરતા રણમાં ઘૂમતાં હોય છે.
આ દર્શનરૂપી અમૃત ક્યારે મળે? ચિત્તના ઊંડાણમાં ઊતરે ત્યારે. સરોવરના જળના તરંગે જ્યારે શાંત થઈ જાય છે ત્યારે જ તળિયે પડેલ વસ્તુનું સ્પષ્ટ દર્શન થાય છે. એમ જ ચિત્તના તરંગે શાંત પડે, ઓછા થઈ જાય ત્યારે દર્શન થાય. અને તે જ આંતરદશા સુધરે. અને આંતરદશા સુધરતાં ગ લાધે.
ગ લાધવે સહેલું નથી, એને માટે ચિત્તની વૃત્તિએના નિરોધની આવશ્યકતા છે. ચેકસ વસ્તુઓમાંથી મુક્તિ મેળવવાની રહે છે. કઈ વસ્તુમાંથી? તે કહે છે કે –
