________________
ચિંતન એ પરમ તત્વના વિનિય માટે છે
[ ૨૭] જ્ઞાની પુરુષે કહે છે કે તમે તમારી જાતને એકાંતમાં બેસી ત્રણ પ્રશ્ન પૂછે. હું કેણ? હું ક્યાંથી આવે? હું અહીંથી ક્યાં જવાને ? આ ત્રણ પ્રશ્નોના વિચાર-મંથનથી તેમને નવું જ માખણ મળશે. મનમાં ચિન્તનને રવૈયે ચાલશે તે જીવનનું નવનીત મળ્યું સમજે.
આજે કે પિતાને પૂછતું નથી કે હું શું કરવા આ પ્રવૃત્તિ કરું છું ? શા માટે પ્રભુની પૂજા કરું છું? હું શા માટે પ્રેમ કરું છું ? કોને પ્રેમ કરું છું? શા માટે અતિથિ જમાડું છું ?
વસ્તુપાલને સાધમિકે માટે કેટલે ભાવ હતે ! માટે જ તેને ત્યાં અનેક પવિત્ર આત્માઓ આવતા. જેની પાસે પવિત્ર ભાવના છે, ઉચ્ચ વિચારણા છે, જેના મેરેમમાં ઉલ્લાસ છે, તેની ક્રિયાઓ અને કાર્યો જીવંત અને ફળવંત બને છે.
પૂજા કર્યા પછી, તમને કઈ દિવસ એમ થયું છે કે હે પ્રભુ! આપની દ્રષ્ટિ કેવી સમાન છે! ફૂલ જેમ ડાબા કે જમણા હાથને ભેદ રાખ્યા વિના, બંનેને સુવાસિત કરે છે, તેવી સમાન દ્રષ્ટિ અમારામાં ક્યારે જાગશે? પૂજા પાછળ આવું કેઈ મનન છે ?
તમે કઈને મળવા જાઓ. એને મળવાનું ન બને તે તમે કહેઃ “ફેરે નિષ્ફળ ગયે.” એમ સામાયિક કર્યા પછી, થોડી પણ જીવનમાં સમતાની ઝાંખી ન થાય તે તમને લાગે છે કે સમય ગુમાવ્યો? સામાયિકમાં આપણે રાગ-દ્વેષને સમતુલામાં મૂકવાના છે.
