________________
આજના યુગમાં માનવીનું સ્થાન
[૧૧૮] કળી ખીલીને કમળ બને તેમ તમારા અંતરમાં જ આ વિચાર પૂર્ણ રીતે ખીલવો જોઈએ. પછી તમને તમારું જીવન કેઈ જુદું જ, રસભરપૂર બની ગયેલું જણાશે.
આ વિચારને સ્થાયી અને દઢ બનાવવા માટે માણસે સમયે સમયે વિચારતા રહેવું જોઈએ કે, હું કેણ છું ? મારું અહીં શું સ્થાન છે? અને હું કયાં જવાને છું ? આ વિચારની સતતધારાથી આપણે આ બદ્ધ વર્તુલથી પર જઈ શકીશું–રૂપ અને રંગમાં, નામ અને આકારમાં અટવાઈ ન જતાં, તેની પેલી પાર જઈ શકીશું. માણસ જેમ બગીચામાં જઈ હવાફેર કરી આવે તેમ, આપણે પણ ચૈતન્યના સામ્રાજ્યમાં વિહરી, આપણાં મન અને મગજને હવાફેર કરાવી શકીશું.
માણસ એ માત્ર આ શરીર જ નહિ, પણ બીજું પણ કંઈકે છે. જે આ “કંઈક છે તે આ તનમાં છુપાયેલું છે. તે બહાર ક્યારે આવે ? એના પરનું ઢાંકણ ખસે તે ને ? શીશીમાં અત્તર ભર્યું હોય પણ ઉપર સખત બૂચ હેય તે અંદરની સુવાસ બહાર કેમ પ્રસરે? એ ઢાંકણ ઊઘડતાં જ જેમ હવામાં સૌરભની માદકતા છવાઈ જાય છે, તેમ ચેતન પણ આ આકારની દુનિયામાંથી બહાર નીકળી નિરાકારમાં વિહરે, તે એને ય ઘડીભર અપૂર્વની અનુભૂતિ થાય.
માણસને આ અપૂર્વની અનુભૂતિ ન થાય અને માત્ર યંત્રવાદના વાતાવરણમાં જ એ જીવ્યા કરે તો જતે દિવસે એવું પણ બને કે માણસ યંત્રને ઉપગ કરે છે તેને બદલે યંત્ર, માણસને ઉપયોગ કરતું થઈ જાય. - બુનિયાદી વિચારધારા પણ હવે આ જ કહે છે ને કે સાધનને તમે આધીન ન બને પણ સાધનને તમારે આધીન
