________________
સિદ્ધાંત ભૂલીને માત્ર પૂજા જ કરતા રહીશું?
[ ૯૭] ગોળ બને, તે શંકર બને છે. સાધના કરતાં કરતાં માનવ કેટલો ઊંચે જઈ શકે છે તેનું જીવંત દષ્ટાંત ભગવાન મહાવીર છે.
અહિંસા પછી, જગતકર્તા વિષે પ્રભુએ કહ્યું: “આ દુનિયા માણસે જ બનાવી છે. માનવી જે સારે બને તે દુનિયા સ્વર્ગ જેવી બને, અને માનવી ખરાબ બને તે દુનિયા નરક બને. આજની લેકશાહીમાં જેમ દરેક માનવી, પ્રયત્ન કરીને, લાયકાત હોય તે વડે પ્રધાન બની શકે છે, તેમ અધ્યાત્મ ક્ષેત્રની અંદર, દરેક આત્માને આગળ વધવાને સરખો જ હક્ક છે. તમે પણ ધારે તે મહાવીર બની શકે છે. દરેક આત્માની અંદર એ ભગવાન બેઠેલે જ છે; એ અંદર રહેલા ભગવાનને શોધવાનું કામ મનુષ્ય કરી શકે છે.” .
ઊભું થઈ જા, પ્રમાદ છોડ અને આત્માની શોધ કર” આ તેમને બીજે વિચાર કર્મવાદ ઉપર જ જગત ઊભેલું છે. માણસ જે બનવા ચાહે તે બની શકે છે.
ત્રીજો વિચાર તે અનેકાંતવાદ–ભગવાન મહાવીરની એ સુંદરમાં સુંદર શેધ. દરેક વસ્તુને જુદી જુદી દષ્ટિથી જુઓ. એને અનેક પાસાં હોય છે. તેને એક પ્રત્યક્ષ દાખલો લઈએ. પહેલા માળે ચડીને આપણે જોઈએ તે બંગલા ને માણસે અમુક જ દેખાય. બીજા માળ પરથી, બંગલાની પાછળ શું છે તે પણ દેખાય. ત્રીજા માળ પરથી, દરની નદીના પ્રવાહ પણ દેખાય. ચેથા માળ પરથી આખું શહેર દેખાય; પણ અસ્પષ્ટ. આમ જેમ ઉપર જાઓ, તેમ દર્શન બદલાતું જાય છે પણ દરેક દશ્ય સત્ય છે. આનું નામ અનેકાન્તવાદ.
