________________
[૨]
ચાર સાધન એણે મેહક સુંદરીનું રૂપ ધર્યું અને ધ્યાનસ્થ મહાવીરના ચિત્તને ચળાવવાને યત્ન કરી જોયે, પણ તે નિષ્ફળ ગયે.
પછી એણે અનેકવિધ ઉપદ્ર શરૂ કર્યા અને છે મહિના સુધી અનેક પ્રકારની પીડાઓ આપી તે ય ભગવાન મહાવીર તે અડગ રહ્યા.
–એટલું જ નહિ પરંતુ આ પ્રક્રિયામાં એ દેવતાની અધમતા ઓગળી ગઈ...ગર્વ ગળી ગયે અને તે પ્રભુને ચરણે પડ્યો.
ત્યારે ભગવાન મહાવીરની આંખમાંથી વેદનાનાં આંસુ સરી પડ્યાં. એ આંસું એમનાં દુઃખનાં હતાં ?
ના, એમની વેદના તે એ હતી કે એમના સમાગમમાં આવવા છતાં, સંગમ નામના દેવતાએ છ-છ મહિના સુધી પાપના જ ધંધા કર્યા! આવા પાપ કરીને એને દેવગતિમાંથી નીચ ગતિમાં જવું પડશે એ ખ્યાલે ભગવાન મહાવીરના હૃદયમાં કરુણું ઉપજી. કરુણાને લીધે એમની આંખમાં આંસુ આવ્યાં.
આ રીતે સાધના દ્વારા કરુણને છંટકાવ કરતા ભગવાન મહાવીરે સાડાબાર વર્ષ સુધી અનેક પ્રકારના ઉપસર્ગો સહન કર્યા અને અંતે સાધના અને આરાધનાથી સાડાબાર વર્ષને અને એમનાં કર્મો નાશ પામ્યા અને તેઓ કેવળજ્ઞાન પામ્યા.
એ જ્ઞાનભાનુએ એમના અંતરને જ નહિ, સારી ય આલમના અંતરને અજવાળ્યું છે....
