Page Text
________________
૧૦ ]
[ધર્મ શા માટે કરવો? મોક્ષ માટે જ
હું એમાં આસક્તિ નહીં કરું અને તેથી મારી સદગતિ થાઓ, ઉત્તરોત્તર ઉન્નતિ થાઓ એવી ઈચ્છા જ ખરેખર જાતને ઠગનારી છે. જેમ કે ઘરમાં બેઠાં બેઠાં પણ કોકને કેવળજ્ઞાન થાય ખરું, પણ જે એમ માને કે ઘરમાં બેઠાં બેઠાં પણ કેવળજ્ઞાન થાય એટલે આપણે તો ઘરમાં જ બેસીશું અને કેવળજ્ઞાન મેળવીશું; તો એને તો કેવળજ્ઞાન ન જ થાય, પણ સમ્યકત્વના પણ વાંધા થઈ જાય. પોતે કદાચ ઘર ન છોડી શકતો હોય તો પણ માનવું તો એમ જ પડે કે “ઘર છોડીને દીક્ષા લીધા વિના કેવળજ્ઞાન ન થાય અને તેથી તેને ઈચ્છા પણ ઘર છોડીને દીક્ષા લેવાની જ હોય, ઘરમાં બેઠાં બેઠાં કેવળજ્ઞાન લેવાની નહીં. ઘરમાં બેઠાં બેઠાં કેવળજ્ઞાન લેવાની ઈચ્છા એને ઠગારી જ નીવડે.એમ પ્રસ્તુતમાં પણ મને વિષયો મળે ખરા, હું એને ભોગવું પણ ખરો અને છતાં એમાં આસક્તિ નહીં કરું અને તેથી એ મારે માટે પરિણામતઃ શ્રેષ્ઠ સુખરૂપ બનો. એવી ઈચ્છા જ જાતને ઠગનારી છે.
ટૂંકમાં, જેમ એક બાજુ માતા”શબ્દથી સંતાનજનન કહેવું અને બીજી બાજુ વંધ્યા શબ્દથી સંતાનજનનાભાવ કહેવો, એમાં વદતોવ્યાઘાત દોષ છે; તેમ એક બાજુ “વર' શબ્દનો પરિણામતઃ શ્રેષ્ઠ અર્થ કરી વિષયેચ્છાનો અભાવ કહેવો અને બીજી બાજુ મહસિ શબ્દથી તેવા વિષયની ઈચ્છા કહેવી એમાં વદતોવ્યાઘાત સ્પષ્ટ છે. અર્થાતુ, તમારી માન્યતા પ્રમાણે તમારો અર્થ આવો ફલિત થાય છે કે જો તું ઇચ્છા વગર મળતાં સુખોને ઈચ્છે છે તો.” આમાં “ઈચ્છા વગર મળતાં સુખો’ કહી પાછું તેની ઈચ્છા કહેવી એમાં વદતોવ્યાઘાત દોષ સુસ્પષ્ટ છે. તમે કહ્યું જ છે કે “xxx ભૌતિક સુખોને (
વિયેસુખોને) મેળવવાના ઉદ્દેશથી કરાયેલા ધર્મથી પુણ્યાનુબંધી પુણ્ય બંધાય નહીં અને પાપાનુબંધી પુણ્યથી મળતું વિષયસુખ, સૌભાગ્ય, સંપત્તિ, રૂપ, યશ, કીર્તિ વગેરે પરિણામતઃ શ્રેષ્ઠ કક્ષાનાં કહી શકાય નહીં xxx
વળી, આ મુજબ તો પરિણામત શ્રેષ્ઠ વિષયોની ઈચ્છા કોઈ પણ જીવ માટે પ્રાયઃ કરીને અસંભવિત જ છે; કારણ કે (૧) વિષયોમાં પરિણામતઃ શ્રેષ્ઠત્વ શું છે? અને એ શી રીતે ઊભું થાય એની જેને ખબર છે, તેને તો પરિણામતઃશ્રેષ્ઠ સુખની ઈચ્છા થઈ શકતી જ નથી, કેમ કે એ જાણે છે કે ઈચ્છા કરવા જઈશ તો વિષયોમાં પરિણામત શ્રેષ્ઠ રહેશે જ નહીં. અને (૨) જેને
| SR No. | 005882 |
| Book Title | Tattvavalokan Samiksha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Abhayshekharsuri |
| Publisher | Kantilal Chhaganlal |
| Publication Year | |
| Total Pages | 238 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 15 MB |