Page Text
________________
૧૯૬ ].
[ ધર્મ શા માટે કરવો ? મોક્ષ માટે જ સમ્યક્ત્વની ૬૭ બોલની સઝાયમાં, મારા પરમાત્માની ભક્તિથી જે ન થાય, એ બીજા કશાથી ન થાય.” એવું વચન કહેવાને વચનશુદ્ધિ કહી છે, તો બીજા-ત્રીજા ઉપાયથી શું મારી ઇષ્ટસિદ્ધિ થવાની? મારા ભગવાનની ભક્તિથી જ મારી ઈષ્ટસિદ્ધિ થશે. ઇત્યાદિ વિચારીને કોઈ પ્રભુભક્તિમાં પ્રવૃત્ત થાય, તો એની આ શ્રદ્ધાગર્ભિત વિચારધારાને ચિત્તની અશુદ્ધિ કે સચ્ચિત્તનું મારણ શી રીતે કહી શકાય ?
વળી, આ રીતે આવશ્યક ધન વગેરે માટે બીજા ત્રીજા ઉપાયો અજમાવવાને બદલે ધર્મને જ ઉપાય તરીકે અજમાવવામાં ધર્મની લઘુતા પણ થતી નથી. બીજી ત્રીજી ચીજ શું મારી ઇષ્ટસિદ્ધિ કરી આપે ? મારો ધર્મ જ મારી ઇષ્ટસિદ્ધિ કરી આપશે. આવી પ્રબળ શ્રદ્ધા તો બીજા-ત્રીજા ઉપાયો કરતાં ધર્મનું વધુ ઊંચું મૂલ્યાંકન કરાવી એની મહત્તા સ્થાપે છે, એટલે ધર્મની લઘુતા થવાનો તો પ્રશ્ન જ ક્યાં રહે?
પ્રશ્ન: બીજા-ત્રીજા ઉપાયની અપેક્ષાએ એ ધર્માનુષ્ઠાનની ભલે મહત્તા કહેવાય, પણ મોક્ષ અપાવવાની તાકાતવાળા ધર્માનુષ્ઠાનને ઘન વગેરે ઇષ્ટ ચીજના સાધન તરીકે લેખવવું, એ અપેક્ષાએ તો ધર્માનુષ્ઠાનની લઘુતા થઈ જ ને ?
ઉત્તર: સ્વઈષ્ટના સાધન તરીકે ધર્માનુષ્ઠાન લેખાય છે, એનો અર્થ એવો નથી થઈ જતો કે એમાં મોક્ષ-સાધનતાનો ઇનકાર જ થઈ રહ્યો છે. મોક્ષની સાધનતા તો એમાં રહેલી જ છે. ધન વગેરેના સાધન તરીકે લેખવવા માત્રથી મોક્ષ-સાધનતા નકારાઈ જતી હોય અને અનુષ્ઠાનની લઘુતા થઈ જતી હોય, તો તો શ્રી શ્રાદ્ધ-પ્રતિક્રમણ સૂત્રની અર્થદીપિકા-વૃત્તિમાંની ગુણાકરની કથામાં, ગુણાકર વડે અઢળક સંપત્તિની પ્રાપ્તિનો ઉપાય પુછાયેલા ગુરુ ભગવંતે જે કહ્યું છે કે :
धर्मो धनादेर्व्यभिचारवन्ध्यो बीजं फलस्येव हि मुख्य हेतुः। . उपक्रमाद्याः सहकारिणोऽम्भःसेकादिवत्तें व्यभिचारिणोऽपि ॥४६।।
અર્થ: ધર્મ, ઘન વગેરેનું અમોઘ કારણ છે, જેમ કે બીજ ફળનું મુખ્ય કારણ છે. સાહસ-વ્યાપાર વગેરે તો ધનપ્રાપ્તિનાં સહકારી કારણો છે, જેમ કે ફળપ્રાપ્તિનાં જળસિંચન વગેરે સહકારી કારણો. તે સહકારી કારણો વ્યભિચારી પણ હોય છે.
| SR No. | 005882 |
| Book Title | Tattvavalokan Samiksha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Abhayshekharsuri |
| Publisher | Kantilal Chhaganlal |
| Publication Year | |
| Total Pages | 238 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 15 MB |