________________
અર્થા માટે શું કરવું? હજ] -
: ૧૩. “જન સરિયાળી વાગી હોય તો વાળ
सबपवित्ति पने पाएणं तेष नहु दोसा ॥४९०॥' અર્થ:લોકોની ધર્મમાં થતી બધી પ્રવૃત્તિ પ્રાય: કરીને પહેલાં સનિદાન (= આશંસાયુક્ત) વતનિયમથી થાય છે...
- જ્યારે આ એક નરી વાસ્તવિકતા છે, ત્યારે અતિશયિત શાનશૂન્ય આપણે અપેક્ષા હોવામાત્રથી કોઈના અનુષ્ઠાનને વિષાનુષ્ઠાન આરિરૂપે શી રીતે કહી શકીએ?
મોટા ભાગના જીવોએ અનંતી વાર ઓઘા લીધા છે. ભાવચારિત્ર તો - ૮ભવમાં જ આવે છે, માટે નક્કી થાય છે કે મોટા ભાગનાં ચારિત્ર દ્રવ્યચારિત્ર જ હોય છે. તેમ છતાં, આ ભાવચારિત્ર પામનાર મોટા ભાગના જીવો આ દ્રવ્યચારિત્રનું જ પાલન કરતાં કરતાં ક્યારેક ભાવચારિત્ર પામી જવાના છે એ વાસ્તવિકતા હોવાથી કોઈ જરા ઓછું-વતું ચારિત્ર પાળતો હોય, તેવા જીવને પણ સામાન્ય રીતે “ભાઈ ! આ ચારિત્ર મૂકી દે, આનાથી તને કાંઈ લાભ થવાનો નથી, ઉપરથી સંસાર જ વધવાનો છે, પરિણામે ભયંકર રિખામણો આવવાની છે... ઈત્યાદિ જેમ કહી શકાતું નથી તેમ આ જિનપૂજાતપથર્યા વગેરે અનુષ્ઠાનો અંગે પણ સમજવું જોઈએ....
ધર્મ મોક્ષ માટે જ કરવો જોઈએ. આવું વાકય ધર્મને ઉથ Iબનાવીને, એના પ્રયોજન તરીકે મોક્ષનું વિધાન કરે છે. એટલે ધર્મને
જઉથ બનાવીને મોક્ષભિન્ન અર્થકામનું પ્રયોજન તરીકે વિધાન કરતું વાક્ય (ધર્મ, અર્થ-કામ માટે કરવો જોઈએ આવું વાક્ય) એનાથી વિરુદ્ધ ઠરે... પણ,
અર્થ-કામ માટે ધર્મ જ કરવો જોઈએ આ વાકય, અર્થ-કામને ઉશ્ય બનાવીને, એના ઉપાય તરીકે ધર્મનું વિધાન કરનારું છે. માટે | એ શી રીતે ધર્મ મોણ માટે જ કરવો જોઈએ એવા વાકયનું વિરોધી
