Page Text
________________
વિષય - ૧૧
લિરિકો પદની વિશેષતા
(તસ્વાપૃ. ૨૧૭)
- આવા શીર્ષક હેઠળ તમે પૃ. ૨૧૭ પર જણાવ્યું છે કે xxx વસ્તુત: આ તપ વિશેષ પ્રકારે મુગ્ધ લોકોમાં હોય છે એવો અર્થ ન કરતાં “મુગ્ધ લોકોમાં વિશેષ પ્રકારે આ તપ હોય છે” એવો અર્થ કરવો જ ન્યાઓ છે; કેમ કે એ જ ચાલુ પ્રકરણ સાથે અને ગ્રન્થકારશ્રીના આશય સાથે સંગત થાય છે. તમારું આ લખાણ કેટલું યોગ્ય છે? તે હવે વિચારીએ...
તપ-પંચાશકની ૨૩મી ગાથામાં નીચે મુજબ જણાવ્યું છે કે “લોકમાં રૂઢ તે તે પ્રકારનો રોહિણી વગેરે દેવતાના ઉદ્દેશથી કરાતો બીજો પણ વિવિધ પ્રકારનો તપ છે. આ રોહિણી વગેરે ત૫ વિષયાભ્યાસરૂપ હોઈ મુગ્ધ લોકો =જેઓની બુદ્ધિ વ્યુત્પન્ન થઈ નથી તેવા જીવો માટે હિતકર જ હોય છે. (અહીં શ્લોકમાં “તપ” શબ્દનો સર્વત્ર પુંલિંગમાં ઉલ્લેખ થયો છે, તે પ્રાકૃત ભાષાના કારણે જાણવો.) આ પછી એ જ પંચાશકની ૨૬ મી ગાથામાં જણાવ્યું છે કે જેમાં કષાયોનો નિરોધ હોય, બ્રહ્મચર્યનું પાલન હોય, શ્રીજિનેશ્વરદેવનું પૂજન હોય અને અનશન =આહારનો ત્યાગ હોય, તે બધું જ અનુષ્ઠાન તરૂપ બને છે. વિશેષ કરીને મુગ્ધ લોકોમાં તે બધું જ તારૂપ બને છે એટલે કે હિતકર બને છે).
પ્રશ્ન : પણ અમે પૃષ્ઠ ૨૧૭ પર દેખાડ્યું જ છે ને કે એવો અર્થ યુક્ત નથી. “વિસગો' શબ્દનો અન્વય “
મુ શબ્દથી પૂર્વે નહિ, પણ પછી કરવાનો છે. અને એનો અર્થ એ થાય છે કે “મુગ્ધ લોકોમાં આ તપ વિશેષ પ્રકારે હોય છે. આના પરથી એવો તાત્પર્યાર્થ ફલિત થાય છે કે મુગ્ધ લોકોમાં મોટે ભાગે ઉપર્યુક્ત લક્ષણવાળો ત૫ હોય છે અને તે જ મુગ્ધ १. अण्णोऽवि अत्थि चित्तो तहा तहा देवयानिओएण ।
मुद्धजणाण हिओ खलु रोहिणीमाई मुणेयव्वो ॥२३॥ अण्णोवीत्यादि, अन्यदपि अस्ति = विद्यते चित्रंतप इति गम्यते, तथा तथा = तेन तेन प्रकारेण लोकरूढेन 'देवता नियोगेन' देवतोद्देशेन मुग्धजनानां = अव्युत्पन्नबुद्धिलोकानां हितं = पथ्यमेव विषयाभ्यासरूपत्वात्, रोहिण्यादिदेवतोद्देशेन च तद्रोहिण्यादि मुणेयव्वोत्ति = ज्ञातव्यं, पुल्लिंगता च सर्वत्र प्राकृतत्वादिति गाथार्थः ।।२३॥ (पञ्चाशक - ११)
| SR No. | 005882 |
| Book Title | Tattvavalokan Samiksha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Abhayshekharsuri |
| Publisher | Kantilal Chhaganlal |
| Publication Year | |
| Total Pages | 238 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 15 MB |