________________
૯૮]
[શા માટે કરવો ? મોક્ષ માટે જ
કરે છે, એના પ્રભાવે ભવિષ્યમાં સુંદર સંપત્તિ પામશે. પણ સાથે આ જે આડીઅવળી ઈચ્છાઓ રાખવા વગેરે રૂપ મલિનતા રાખે છે તેના પ્રભાવે એ સંપત્તિઓમાં આસતિ થશે અને તેથી પછી ચીકણાં કમ બાંધી દુર્ગતિઓમાં ઘકેલાઈ જશે.આમ, તારું આત્મહિત થવાને બદલે ભયંકર અહિત થઈ જશે. દુર્ગતિઓમાં ભયંકર રિબામણો સહેવી પડશે. યોગ્ય જીવને જ આ રીતે સ્મલનામાંથી વારવા માટે ભારે શબ્દો કહેવાની (યાવત્ ખરંટણા કરવા સુધીની) અનુજ્ઞા છે, એ બાબતનો અધિકાર પૂજ્ય ઉપાધ્યાયજી મહારાજના સામાચારી પ્રકરણગ્રંથ વગેરેમાં છે, તો તે ત્યાંથી જોઈ લેવા ભલામણ. આવા પુત્રને અવિધિ વારવાનું -આશયશુદ્ધિ કરવાનું વગેરે કહેવું યોગ્ય છે. પહેલા પુત્રને કહેવા યોગ્ય જે બાબતો હતી તે આને કહેવાની કોઈ જરૂર રહેતી નથી, કેમ કે ધર્મમાં તો આ જોડાઈ જ ગયો છે, સ્થિર થઈ જ ગયો છે.
આ વિચારણા પરથી આટલું નક્કી થયું કે જીવોને ઘમમાં નવા જોડવાના હોય કે જોડાયા હોય તો સ્થિર કરવાનું હોય, ત્યારે તેઓને આશય વગેરેનો ઉલ્લેખ કર્યા વગર ધર્મના પ્રભાવનું જ વર્ણન કરતો ઉપદેશ આપવો હિતકર છે; અને એવો જ ઉપદેશ પરમ કરુણાસાગર શાસકાર ભગવંતો આપે છે. જે જીવો ધર્મમાં જોડાઈ ગયા હોય, જોડાઈને સ્થિર થઈ ગયા હોય અને ઉપર કહ્યા મુજબની લાયકાત ધરાવતા હોય તેવા જીવોને આશયશુદ્ધિ, વિધિ વગેરે પર ભાર મૂકતો ઉપદેશ આપવો હિતકર બને છે, પણ એ. સિવાયના જીવોને તેવો ઉપદેશ હિતકર બનતો નથી.
હવે, આપણે આ જ્ઞાતો થતો. બ્લોક કેવા જીવોને ઉદ્દેશીને અપાયો છે તે વિચારીએ.
ઉપદેશતરંગિણીમાં આ શ્લોકનું જે વિવરણ કર્યું છે તેના પરથી તેમ જ આ શ્લોકને જે ધમપદેશ' નામના પાંચમા તરંગમાં કહેલો છે, તેમાં ટાંકેલા શ્લોકોનો અર્થ વિચારવા પરથી સ્પષ્ટ રીતે જણાય છે કે ધર્મનો જ મહિમા ગાતા આ શ્લોકો નવા જીવોને ધર્મમાં જોડવા કે સ્થિર કરવા માટે કહેવાયા છે. એ તરંગના કેટલાક શ્લોકોને હું અહીં અર્થ સહિત ટાંકું છું.'
आरोग्यं सौभाग्यं धनाचता नायकत्वमानन्दः। .. कृतपुण्यस्य स्यादिह सदा जयो बाञ्छितावाप्तिः ॥३॥