Page Text
________________
યોગશાસ્ત્ર ભાષાંતર-ચતુથ પ્રકાશ
लोभसागरमुद्वेलमतिवेलं महामतिः । સન્તોત્રોતુવન્થેન, પ્રસરમાં નિષાયેત્ ॥ ૨૨ ॥ લે।ભ દુનિયાના સજાતના દોષાની ઉત્પત્તિની ખીણુ સમાન છે, ઉત્તમ ગુણાનું ગ્રસન (ભક્ષણ-નાશ) કરવામાં રાક્ષસ તુલ્ય છે, દુઃખરૂપ વટ્ટીએના મૂળ સરખા છે અને ધર્મ કામાદિ પુરુષા ના બાધ કરનાર લેાભ જ છે. મૂળમાં શરાવ (રામપાતર) ની જેમ લાભ નાના હાય છે પણ આગળ ચાલતાં તે શરાવની જેમ વૃદ્ધિ પામે છે. જેમકે, ધનરહિત માણસ એક સેા રૂપા નાણાંની કે સુવર્ણ નાણાની ઇચ્છા કરે છે. સેા વાળા પણ હજારની ઇચ્છા કરે છે, હજારના અધિપતિ લાખની ઈચ્છા કરે છે, અને લક્ષેશ્વર પણ કરાડની ઇચ્છા રાખે છે. કાટીધ્વજ રાજા થવાને, રાજા ચક્રવર્તી થવાને, ચક્રવર્તી દેવ થવાને અને દેવ પણ ઈંદ્ર થવાનેં ઇચ્છે છે. ઇંદ્રપણું પ્રાપ્ત થયુ' છતાં પણ ઇચ્છા નિવૃત્ત (શાંત) થતી નથી, માટે વારવાર મેાટી ભરતીની માફક ફેલાતા લાભ સમુદ્રને મહાબુદ્ધિમાન્ યાગીએ સંતાયરૂપ પાળ બાંધી તેના ફેલાવાના નિરોધ કરવા.
વિવેચન—જેમ સર્વ પાપા મૂળ હિંસા છે, કર્માનું મૂળ મિથ્યાત્વ છે, રાગોનું મૂળ ધાતુક્ષય છે, તેમ સવાઁ અપરાધાનું મૂળ લાભ છે. અહા! આ પૃથ્વી ઉપર લાભનું એકછત્ર સામ્રાજ્યપણું! કે વૃક્ષા પણ નિધાન પામીને પોતાના મૂળાવડે તેને દાબી રાખે છે. દ્રવ્યના લાભથી પેાતાનાં પૂર્વીનાં નિધાના ઉપર ૫'ચેન્દ્રિયાદિ જીવા પણ મૂર્છાથી ઉત્પન્ન થાય છે. સર્પ, ઉંદર, ગ્રહગાધા, પિશાચ, પ્રેત, ભૂત અને યક્ષાદિકા પણ નિધાન ભૂમિ ઉપર લાભથી ફર્યા કરે છે. આભૂષણ, ઉદ્યાન અને વાર્ષિકાદિકમાં મેહ પામેલા દેવા મરીને ત્યાંજ ઉત્પન્ન થાય છે. ક્રોધાદિકના વિજય કરી, ઉપશાંત માહપણ પામેલા યતિએ પશુ લેાભના અશથી તેવી ઉચ્ચ સ્થિતિથી નીચા પડે છે. ધનના લાભથી એક માંસના અભિલાષી `કૂતરાની જેમ સગા ભાઈ એ પણ લડે છે. ગ્રામાનિી સીમાના લાભને ઉદ્દેશીને યા રહિત થઈ મોટા રાજાએ પણ આપસમાં લડે છે.
૨૧૪
| SR No. | 005878 |
| Book Title | Yogshastra |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vijaykesarsuri |
| Publisher | Jain Shwe Mu Tapagaccha Sangh |
| Publication Year | 1989 |
| Total Pages | 462 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 8 MB |