________________
ચૈત્યવન્દન મહાભાષ્ય
સત્કાર ન થઈ શકે. તેથી પૂજા-સત્કારના ફલને મેળવવા માટે વંદન (આદિ) ના નિમિત્તે કાયોત્સર્ગ કરે છે. (૪૦૬)
न आसक्कारा, नियमा दव्वत्थओं मुणिजणस्स । तप्पणिहाणमजुत्तं, तहाहि पयडं इमं सुत्तं ॥ ४०७॥ ननु पूंजा-सत्कारौ नियमाद् द्रव्यस्तवो मुनिजनस्य ।. तत्प्रणिधानमयुक्तं, तथाहि प्रकटमिदं सूत्रम् ||४०७ ||
શિષ્ય પ્રશ્ન કરે છે– પૂજા-સત્કાર નિયમા દ્રવ્યસ્તવ છે. મુનિલોકને तेनुं प्रशिधान अयुक्त छे. ते या प्रमाणे- जा (नीये उहेवाशे तें) सूत्र अगर छे. (४०७ )
छज्जीवकायसंजमो, दव्वत्थए सो विरुज्झई कसिणो । तो कसिणसंजमविऊ, पुप्फाईयं न इच्छंति ॥ ४०८ ॥ षड्जीवकायसंयमो द्रव्यस्तव एष विरुध्यते कृत्स्नः । ततः कृत्स्नसंयमवित् पुष्पादिकं न इच्छन्ति ।। ४०८ ।।
-
व्याख्या—'षड्जीवकायसंयम' इति षण्णां जीवनिकायानां पृथिव्यादिलक्षणानां संयमः- सङ्घट्टनादिना परित्यागः षड्जीवकायसंयमः, असौ हिंतं, यदि नामैवं ततः किमित्यत आह-'द्रव्यस्तवे' पुष्पादिसमभ्यर्चनलक्षणे 'स' षड्जीवकायसंयमः, किं ? - 'विरुध्यते' न सम्यक् संपद्यते, 'कृत्स्नः' संम्पूर्ण इति, पुष्पादिसंलुञ्चनसङ्घट्टनादिना कृत्स्नसंयमानुपपत्तेः, यतश्चैवं 'ततः' तस्मात् 'कृत्स्नसंयमविद्वांस' इति कृत्स्नसंयमप्रधाना विद्वांसस्तत्त्वतः साधव उच्यन्ते, कृत्स्नसंयमग्रहणमकृत्स्नसंयमविद्वांस श्रावकाणां व्यपोहार्थं, ते किम् ? अत आह— ‘पुष्पादिकं' द्रव्यस्तवं 'नेच्छन्ति' न बहु मन्यन्ते, यच्चोक्तं‘द्रव्यस्तवे क्रियमाणे वित्तपरित्यागात्छुभ एवाध्यवसाय' इत्यादि, तदपि यत्किञ्चिद्, व्यभिचारात् कस्यचिदल्पसत्त्वस्याविवेकिनो वा शुभाध्यवसायानुपपत्तेः, दृश्यन्ते च कीर्त्याद्यर्थमपि सत्त्वानां द्रव्यस्तवे प्रवृत्तिरिति, शुभाध्यवसायभावेऽपि तस्यैव भावस्तवत्वादितरस्य च तत्कारणत्वेनाप्रधानत्वमेव, 'फलप्रधानास्समारम्भा' इति न्यायात्, भावस्तव एव च सति तत्त्वतस्तीर्थस्योन्नतिकरणं, भावस्तव एव तस्य (भावस्तववत एव) सम्यगमरादिभिरपि पूज्यत्वमेनं (त्वात्तमेव च ) दृष्ट्वा क्रियमाणमन्येऽपि सुतरां
૧૮૦