________________
gure
તા. ૨૯-૭-૯૪, શુક્રવાર.
અનંત ઉપકારી, અનંત જ્ઞાની શ્રી તીર્થંકર પરમાત્મા જગતના જીવમાત્રની હિતચિંતાનો પ્રબોધ કરનારા આ ધર્મતીર્થની સ્થાપના કરે છે.
જૈનશાસનમાં પોતાના આત્માના પરાકાષ્ઠાના વિકાસનો વિચાર છે, સાથે જગતની હિતચિંતાનો પણ વિચાર છે. જૈનશાસ્ત્રમાં દયાધર્મનું ફલક ઘણું વિશાળ છે. બીજા કોઈ ધર્મમાં આટલી સૂક્ષ્મ દયા નથી બતાવી. પ્રભુશાસનની દયા, માનવદયા સુધી મર્યાદિત નથી. પ્રાણીદયાનો પણ તેણે સ્વીકાર કર્યો છે અને એથીએ આગળ વધીને સૂક્ષ્મ એકેન્દ્રિયાદિ જીવોની દયા પણ બતાવી છે. આ અભિગમ સમજાવવા પૂ. ઉપાધ્યાયજી મહારાજાએ ઉદાહરણ તરીકે એકેન્દ્રિય જીવોને લીધા
એકેન્દ્રિય જીવો અત્યંત અવિકસિત ગણાય. દુનિયાનો મોટા ભાગનો વર્ગ તો આ જીવોને જીવ તરીકે જ નથી માનતો વનસ્પતિમાં જીવ છે તેવો ઉલ્લેખ વૈદિક ધર્મમાં છે, પણ સૂક્ષ્મ જયણાનો તેમાં કોઈ ઉપદેશ નથી. જૈનશાસનમાં જ આ જીવોની દયા જયણા બતાવી છે. - જે લોકોનું હૃદય ઘણું જ કોમળ હોય, મનમાં દયા ઉત્કૃષ્ટ હોય, “પોતાની જેમ જ બીજ જીવોને સુખદુઃખની લાગણી છે,” એવી માન્યતાવાળા જ જૈનધર્મની દયાને સ્વીકારી શકે છે. પરંતુ અત્યારે જૈનકુળમાં જન્મેલામાં પણ આવો વિચાર કરનારા ઓછા છે. કદાચ વનસ્પતિ સુધી જીવ માને, પણ પૃથ્વી અપુ, તેલ, વાયુમાં જીવ માનનારા ઘણા જ ઓછા છે. તીર્થકરકથિત કાયના જીવોની શ્રદ્ધા ઘણા ઓછાને છે. તેથી તેમની રક્ષાનો ખ્યાલ ન જ આવે. વળી રોજ હિંસા કરતા હોવાથી રૂટિન થઈ જાય. પરંતુ જૈનશાસ્ત્રોએ અનુકંપાની બાબતમાં સૂક્ષ્મમાં સૂક્ષ્મ જીવ પણ આવરી લીધા છે.
લોકોત્તર દાનધર્મ “અનુકંપા”
૭૫
