________________
60
તા. ૨૨-૭-૯૪, ગુરુવાર.
અનંત ઉપકારી, અનંત જ્ઞાની શ્રી તીર્થંકર પરમાત્મા ધર્મની ઉત્તરોત્તર શ્રેષ્ઠ ભૂમિકાનો પ્રબોધ કરાવનારા આ ધર્મતીર્થની સ્થાપના કરે છે.
આત્મકલ્યાણસાધક જેટલો પણ પુરુષાર્થ છે તે બધાનો જ ધર્મમાં સમાવેશ થઈ જાય છે, પરંતુ તેમાં ઉપલી કક્ષાનો અને નીચલી કક્ષાનો ધર્મ સ્પષ્ટ સમજવો પડે. બધા જ ધર્મોનું એકસરખું મૂલ્યાંકન કરવાનું નથી.
સુપાત્રદાન ઘણું ઊંચું છે, છતાં અવસરે અનુકંપાદાન અવશ્ય કરણીય ભગવાને કહ્યું છે :
દાનધર્મમાં પણ ઘણા પ્રકારો છે, તેમાં બધા સમાન સ્તરના નથી. સૌથી શ્રેષ્ઠ દાન સમ્યક્ જ્ઞાનદાન છે, પછી અભયદાન, પછી ધનથી થતાં સત્કાર્યો છે. આ ધનદાનનું પણ વર્ગીકરણ થાય છે. તે બે પ્રકારે છે. (૧) અનુકંપાદાન અને (૨) સુપાત્રદાન.
અનુકંપાદાન કરતાં સુપાત્રદાન ઘણું ઊંચું છે. ઊંચા ધર્મની હલકા ધર્મ સાથે તુલના કરવાથી કે હલકા ધર્મની ઊંચા ધર્મ સાથે તુલના કરવાથી પાપ લાગે છે. આ મિથ્યાત્વ છે. જેમ ભક્તિ એ એક પ્રકારનો ધર્મ છે, પણ તેમાં ઊંચી ને નીચી ભક્તિ સમજવી પડે. દા.ત. ગૃહસ્થ ભગવાનના મંદિરમાં જઈને ધૂન મચાવે, સંગીતના જલસા સાથે ભાવવિભોર થઈને પ્રભુની ભક્તિ કરે, તો પણ એ ભક્તિ સાધુની પ્રભુભક્તિ કરતાં નીચી ગણાય. ઊંચી ભક્તિ કરવાનો અધિકાર સાધુને જ છે. મંદિરમાં હૃદયથી જાતને ભૂલીને ૫રમાત્મા સામે તન્મય થઈને નાચનારા શ્રાવક કરતાં, સાધુ મહાત્મા, જે મંદિરમાં ન પણ બેઠા હોય અને ઉપાશ્રયમાં હોય તો પણ તેમની પ્રભુભક્તિ ઊંચી છે.
સભા :- તો પછી રાવણ-મંદોદરીની ભક્તિ કેવી ?
૧૮
લોકોત્તર દાનધર્મ “અનુકંપા”
