Lokottar Dandharm Anukampa

SR No.: 005875
Original Sutra Author: N/A
Author: Yugbhushanvijay
Publisher: Gitarth Ganga
Publication Year: 2003
Total Pages: 290
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 19 MB

Page 249

આગ્રહ હોય તો તેઓ સત્કાર્યો કરીને પણ અનુબંધ તો પાપનો જ પાડે છે. જેમ કે આનું દેણંત ગાંધીજીમાં મળે છે.
ગાંધીજી સદ્ગણી હોવા છતાં પાપનો આગ્રહ તેમને ઘણો જ હતો. દા.ત. તેઓ માનતા કે કસાઈ, માછીમારના વ્યવસાય કરવામાં કશું ખોટું નથી, ઊલટું. તેઓને તેમના ધંધામાં તકલીફ હોય તો સહાય કરવી જોઈએ. ગરીબ માછીમારને પણ જાળ અપાવવામાં પાપ ન માને, ઊલટું, સત્કાર્ય જ માને. વાસ્તવમાં આવા ધંધાને વાજબી કહેવા તે પણ એક પાપરૂપ માન્યતા છે; કારણ કે બીજા જીવોને પોતાની આજીવિકા માટે મારે, તેમના પ્રત્યે ક્રૂરતાભર્યું વર્તન કરે, એ કરણરૂપે પાપ જ છે, અને તેમાં સહાયનાં સાધનો આપવાં તે કરાવણરૂપે પાપ છે. છતાં એ ન માનનારને તમે એમ સમજાવો તો પણ પોતાની વાત જ પકડી રાખે, વિચારવા સુદ્ધાં તૈયાર ન થાય તો તેવા જીવો મોક્ષમાર્ગની બહાર જ છે. વ્યક્તિત્વ તરીકે ગાંધીજીમાં અનેક ગુણો હતા. તેઓ દરરોજ પાછા ઈશ્વરની ભક્તિ કરે, ગીતાપાઠ કરે, દેશ પ્રત્યે પણ તેમને ચિંતા ઘણી હતી, ક્ષમાનો ગુણ પણ હતો, જ્યારે ગોડસેએ તેમને ગોળી મારી ત્યારે પણ તેઓ છેલ્લે “હે રામ' જ બોલ્યા, ને કહ્યું કે આ મારનારને કાંઈ સજા કરશો નહિ, આમ દુશ્મનને પણ ક્ષમા આપી; છતાં તેમનામાં ચોક્કસ પાપો પ્રત્યેનો આગ્રહપૂર્વકનો રસ અને અનુમોદના હોવાથી તેમણે કરેલાં સત્કાર્યોથી પણ પાપાનુબંધી પુણ્ય જ બંધાય.
પાપની અનુમોદનાને પાપના અનુબંધ સાથે સીધું જોડાણ છે. વળી પાપનો આગ્રહ તો પાપની અનુમોદનાને પ્રગાઢ કરનાર છે. તેથી શાસ્ત્ર કહે છે કે પાપનો આગ્રહ તો જોઈએ જ નહિ. જેને પાપનો આગ્રહ હોય તેને કાં તો સમજવાની જ તૈયારી ન હોય અથવા સમજાવો તો વાત સમજી શકે, પણ પાપનો તીવ્ર પક્ષપાત હોવાથી તેનો પાપ પ્રત્યેનો સમર્થનભાવ છૂટે નહીં. દા.ત. તેને સમજાવીએ કે મોટર મોજમજાનું સાધન છે અને તેના દ્વારા તમે બીજા અનેક નિર્દોષ જીવોનો કચ્ચરઘાણ કાઢો છો માટે મોટર હિંસારૂપ પાપનું સાધન છે, તો તે આવી વાત સાંભળવા કે વિચારવા તૈયાર જ ન હોય; અથવા સાંભળે-સમજે તો પણ તેને મોજમજાનું આકર્ષણ એટલું હોય કે જેથી તેના સમર્થનની દલીલો જ વિચારે, જે મોટરને પોતાનું status symbol ગણે, બેની ત્રણ મોટર થાય તો ખૂબ રાજી થાય. આમ જાણીબૂજીને આગ્રહપૂર્વકનો પાપનો રસ અને રુચિ જેને છે તે જીવ કદી પણ સુકૃતની સાચી અનુમોદના ન કરી શકે. માટે તે જીવ મોક્ષમાર્ગની બહાર છે.
૨૪૦
લોકોત્તર દાનધર્મ “અનુકંપા”