________________
સભા:- અવિરતિમાં છે તેથી?
સાહેબજી:- તમે અવિરતિ શબ્દ તો બોલી ગયા, પણ તમને અવિરતિ શબ્દનો અર્થ ખબર છે?
સભા - પચ્ચખાણનો અભાવ.
સાહેબજી - અવિરતિ એટલે પચ્ચખાણનો અભાવ એમ ન કહી શકાય. કારણ કે અવિરતિ એ તો આંતરિક ભાવ છે, જે અંદર મનમાં રહેલો છે. પચ્ચખાણનો અભાવ એ તો અવિરતિનું કારણ છે. ફળ અને કારણમાં તફાવત છે.
આ પુણ્ય-પાપબંધો તો માત્ર એક જ વાર ફળ આપે છે, પરંતુ અનુબંધ અનંતવાર ફળ આપવાની તાકાત ધરાવે છે : : વિરતિ એ પાપવિષયક રાગ-દ્વેષના ત્યાગનો ભાવ છે. અવિરતિ એ પાપવિષયક રાગ-દ્વેષનો ભાવ છે. અવિરતિથી પણિયા શ્રાવક જેવા ઉત્તમ શ્રાવકને પણ સતત કર્મબંધ ચાલુ છે. પરંતુ આ કર્મબંધ એકવાર વિપાક દ્વારા ફળ દર્શાવીને આત્મા પરથી ચાલતી પકડે છે, જયારે અનુબંધ અનંતવાર ફળ આપવાની તાકાત ધરાવે છે. દા.ત. અડધો કિલો અનાજ પણ રાંધીને ખાઈ જાઓ એટલે ખલાસ થઈ જાય. તો પછી અનાજના એક દાણાની ખાવારૂપે કેટલી કિંમત? માંડ એક કીડીનું પેટભરાય. આમ, અનાજના એક દાણાની પોષણ તરીકે અલ્પ શક્તિ છે, પરંતુ તે જ દાણાની સર્જનશક્તિ કેટલી? તો આખી દુનિયાનું પેટ ભરાય તેટલી. બસ, તેની જેમ અત્યારે બાંધેલું કર્મ એક વખત પુણ્ય કે પાપરૂપે ભોગવી લો એટલે ફળ આપીને ખપી જશે, પરંતુ તેની અવિચ્છિન્ન પરંપરા તો અનુબંધ જ ચલાવશે. જ્યાં અશુભ અનુબંધ હશે ત્યાં નુકસાન અને જ્યાં શુભ અનુબંધ હશે ત્યાં લાભ છે.
સભા:-સમકિતી પાપની પ્રવૃત્તિથી પુણ્યનો જ અનુબંધ પાડે તે તર્કથી નથી બેસતું. - સાહેબજી:- સમકિતીને પાપનો રસ જ ન હોય. નાના પણ પાપને તે સારું ન માને તેની પાપની રુચિ સંપૂર્ણ સળગી ગઈ છે. મનમાં ખૂણેખાંચરે પણ તેને પાપ પ્રત્યે રુચિનો સવાલ જ નથી. તેને આખો સંસાર અસાર-દુઃખમય લાગે છે. જ્યારે તમારી જીવનપ્રવૃત્તિ પાપમય હોવા છતાં તમે તેને ગેરવાજબી માનવા પણ તૈયાર
લોકોત્તર દાનધર્મ “અનુકંપા”
૨૦૧૫