________________
તરીકે નહિ ગણતા હો, પણ સમજાવવામાં આવે તો પાપને પાપ તરીકે માનો તો ખરા જ. જયારે આ બધાને પાપ, પાપ તરીકે સમજાવો તો પણ મોટી જીવહિંસાને પાપ ગણે, પણ નાના જીવની હિંસાને તો પાપ તરીકે માનવા તૈયાર જ નહીં થાય. એટલે આ લોકોને ધર્મદષ્ટિ સાથે કાંઈ લેવાદેવા નથી. વૈરાગ્ય લાવવા માટે પહેલું પગથિયું અઢારે પાપસ્થાનકોને ઓળખીતે તમામને ત્યાજ્ય માનવાં જોઈએ:
આ સંસાર પાપમય છે તેથી જ અસાર છે, તેથી વૈરાગ્ય તો લાવવો જ પડે. સૌથી પહેલાં દોષોને ઓળખો. પાપ પ્રત્યે તમારો અભિગમ એવો હોવો જોઈએ કે અઢારે પાપસ્થાનકો ત્યાજય છે. જેને એક પણ પાપસ્થાનક વાજબી લાગતું હોય, ગમતું હોય ને કરવા જેવું લાગતું હોય, તો તે જીવને અનુબંધ પાપનો જ પડે. સર્વ પાપની અરુચિ હોય તો પુણ્યનો અનુબંધ પડે છે, એક પણ પાપની તીવ્ર રુચિ હોય તો પાપનો અનુબંધ પડે છે. જ્યાં સુધી પાપરુચિ ન પલટાવો ત્યાં સુધી અશુભ અનુબંધ પડશે. રુચિ પલટાવવાનું એક જ સાધન છે, વૈરાગ્ય ને વિવેક. આત્માને વૈરાગ્યને વિવેક જેટલી માત્રામાં સ્પર્શે તેટલી માત્રામાં તેની પાપની રુચિ તૂટે. ૧% પણ પાપની રુચિ તૂટે તો ૧ઝવૈરાગ્ય આવ્યો કહેવાય. પાપની રુચિ પણ સમગ્રતાથી તૂટવી જોઈએ. ઘણા લોકો ચોરી-લૂંટફાટ-ધાડને પાપમાને, પણ નાના નાના પાપોને પાપ તરીકે સ્વીકારે જ નહિ. જેમ ધંધામાં અનીતિ કરવી તે પાપ છે તે માને, પણ નીતિપૂર્વક પૈસા કમાવા તે પણ એક પાપ છે તે ન જ માને.
સભા:- વ્યવહારિક દૃષ્ટિએ પાપ નહિ.
સાહેબજી:- લોકવ્યવહાર ધર્મમાં પ્રમાણભૂત નથી. આપણે તો ભગવાને સ્થાપેલા લોકોત્તરવ્યવહારમાં માનનારા છીએ. જે પાપને પાપ તરીકે ન સ્વીકારવા દે તે જ મોટું પાપ છે, તે પાપનો પણ બાપ છે. નીતિથી ધંધો કરે તો પણ ધંધામાં હિંસા તો થાય જ છે. ધંધામાં જે જીવો મરે છે તેમણે તમારો શું ગુનો કર્યો છે? નિર્દોષ જીવો તમારા સ્વાર્થ ખાતર મારો અને પાપ ન ગણાય તેવો જૈન સિદ્ધાંત નથી. તમારે તો ફાવતા સિદ્ધાંતો છે. તેથી જ તમને ભગવાને કહેલાં ૧૮પાપસ્થાનકો પણ મનમાં બેસે એમ નથી.
સભા-નાનાં પાપ ને મોટાં પાપમાં ફેર ખરો?
લોકોત્તર દાનધર્મ “અનુકંપા”
૨૦૫