Page Text
________________
મળે છે, તે પાપથી મળે છે. દા.ત. ભૌતિક ક્ષેત્રે બેડોળ રૂપ મળ્યું છે તો પાપના ઉદયથી, સારું રૂપ મળ્યું છે તો પુણ્યના ઉદયથી; શ્રીમંતાઇ મળી છે તો પુણ્યના ઉદયથી, ગરીબાઇ મળી તો પાપના ઉદયથી; તેની જેમ ધાર્મિક ક્ષેત્રે પણ જે આડખીલી-તકલીફો-પ્રતિકૂળતા મળે છે તે પાપથી મળે છે અને અનુકૂળ સામગ્રી મળે છે તે પુણ્યના ઉદયથી મળે છે.
પુણ્યની મર્યાદા એ છે કે તે માત્ર સામગ્રી અપાવી દે છે, પછી તેનો સદુપયોગદુરુપયોગ માત્ર જીવના પુરુષાર્થ પર જ આધારિત છે :
સાચો ધર્મ મળ્યો તે પુણ્યના ઉદયથી, સાચા ગુરુ મળ્યા તે પણ પુણ્યના ઉદયથી પણ ધર્મનું આચરણ પુણ્યથી નથી મળતું. દેવ-ગુરુનો યોગ પુણ્યથી થયો છે, પણ દેવ-ગુરુ ઓળખવા અને તેમની સાચી ઉપાસના-આરાધના કરવી તેમાં પુણ્ય કારણ નથી. સારી ધર્મસામગ્રી ભલે પુણ્યથી મળે, પણ વિકાસ તો પુરુષાર્થથી જ થાય છે. તીર્થંકરનું શાસન મળ્યું છે તે પણ પુણ્યના ઉદયથી. આ સંસારમાં જીવોને આકસ્મિક સારું કે ખરાબ કશું મળતું નથી, જે મળે છે તેમાં પુણ્ય કે પાપનો વિપાક જ કારણ છે, જ્યારે ધર્મની આરાધના-ઉપાસના કરવી હોય તો તેમાં પુણ્ય કે પાપ મુખ્ય કારણ નથી, પરંતુ પુરુષાર્થ જ પ્રધાન કારણ છે.
સભા :- કર્માનુસારી બુદ્ધિ થાય છે ?
સાહેબજી : :- આ નિયમ મુખ્યત્વે નિકાચિત કર્મો પર લાગે છે એ પણ વિશેષ કરીને મોહનીયકર્મ માટે. કારણ કે બુદ્ધિ ઉપર પ્રબળ અસર કરનાર મોહનીયકર્મ છે. ઘણાં કર્મોને તમારી બુદ્ધિ સાથે લેવા દેવા નથી. દા.ત. બેડોળ રૂપ જે કર્મે આપ્યું તેને સીધી બુદ્ધિ સાથે કાંઈ લેવા દેવા નથી. પોતપોતાનાં કાર્યોનું ખાતું.તે તે કર્મોના કાર્યક્ષેત્રને આભારી છે. એક કર્મ આ અસર કરે તો બીજું કર્મ બીજી અસર કરે. મોટી કંપનીઓમાં જેમ જુદા જુદા અધિકારીઓને જુદાં જુદાં ખાતાં સોંપેલાં હોય છે, તેમ જે જે કર્મોનું જે જે ખાતું હોય તે તે ખાતું તે તે કર્મોએ સંભાળવાનું. દા.ત. જ્ઞાનાવરણીયકર્મ જ્ઞાનશક્તિને આવરે. જેટલા બની શકે તેટલા તમને તે અજ્ઞાનીઅબૂઝ બનાવે. પણ તમારામાં જેટલું જ્ઞાન છે તેને હિતકારી કે અહિતકારી બનાવવામાં કારણ મોહનીયકર્મ છે. જો નિકાચિત મોહનીયકર્મ હોય તો કર્મ પ્રમાણે બુદ્ધિ પર અસર થશે. પરંતુ અનિકાચિત મોહનીયકર્મમાં આ નિયમ લાગતો નથી. અહીં પણ
લોકોત્તર દાનધર્મ “અનુકંપા”
૧૯૮
| SR No. | 005875 |
| Book Title | Lokottar Dandharm Anukampa |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Yugbhushanvijay |
| Publisher | Gitarth Ganga |
| Publication Year | 2003 |
| Total Pages | 290 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 19 MB |