Page Text
________________
વિરાધના ન થવી જોઈએ, તે જ લક્ષ્ય છે. અને જો અમે ગૃહસ્થને અમારી કોઈ પણ વસ્તુ વાપરવા આપીએ એટલે તે ઉપકરણ અધિકરણ જ થવાનું. છતાં પ્રભુએ બ્રાહ્મણને વસ્ત્ર આપ્યું તેમાં તેનાં દુઃખ-દર્દ દૂર કરવાનો નહિ પરંતુ તેને ધર્મ પમાડવાનો જ આશય હતો. વસ્ત્રદાન કરવાથી એક જીવ મોક્ષમાર્ગે ચડશે, એટલે તેનાથી અનેકગણી અહિંસાની વૃદ્ધિ ફેલાશે. આમ, આશય શુદ્ધ છે; માટે બ્રાહ્મણને દાનમાં આપેલ વસ્ત્ર પરંપરાએ અધિક૨ણ ન બન્યું, પણ ધર્મનું સાધન બન્યું છે. બ્રાહ્મણને ગુણ પ્રગટાવવાનું સાધન બન્યું છે અને નવા નવા ગુણોની અભિવૃદ્ધિનું કારણ બન્યું છે. તમે એક જીવને સન્માર્ગની પ્રાપ્તિ કરાવો એટલે આગળ ભવોભવ સન્માર્ગની પ્રાપ્તિ થાય, ક્રમશઃ ઊંચી ભૂમિકાનો વિકાસ થાય. છતાં પણ આવી અનુકંપા સાધુ માટે અપવાદરૂપે જ છે.
સ્વ-પર હિતાર્થક પચ્ચક્ખાણનું પાલન કરીને પણ હિત ન થાય તો તે પચ્ચક્ખાણનું મહત્ત્વ નથી રહેતું. આ ગંભીર દૃષ્ટિકોણને સામે રાખીને જ જૈનશાસ્ત્રોમાં દૈનિક પચ્ચક્ખાણમાં પણ આગાર મૂક્યા છે. અમે જે પચ્ચક્ખાણો બોલીએ છીએ તે સમજો છો ખરા ? કે પછી મનમાં એમ છે કે આપણે પચ્ચક્ખાણ સાથે જ કામ છે ? તેના અર્થ સાથે શું કામ છે ? વળી પચ્ચક્ખાણ પણ ગુરુમુખે જ લેવાનાં છે; કારણ જે પ્રતિજ્ઞાબદ્ધ હોય તેના મુખે પ્રતિજ્ઞા લો તો તેનાથી પાલનનું જે બળ મળે છે. બાકી તો પચ્ચક્ખાણ બધાએ ભણવાનું છે અને અર્થથી સમજવાનું છે. ખાલી મહારાજ બોલે અને મહારાજ ભણે એવું અત્યારે તમારું માનવું છે; પણ તમે ભણો તો અમે શું બોલીએ છીએ તેની ખબર પડે. સર્વ પચ્ચક્ખાણોના પાલનમાં સ્વ-પરહિતનું એકાંત લક્ષ્ય હોવાથી જ પચ્ચક્ખાણમાં છેલ્લે “સવ્વસમાહિવત્તિયાગારેણ વોસિરઇ’ આગાર મૂકેલ છે. બધા ધર્મનું અંતિમ લક્ષ્ય સમાધિ છે. સમાધિ ન રહેતી હોય તો ગમે તેવાં વ્રત પાળવાનો મતલબ નથી. જો •સમાધિ ન રહેતી હોય અને છોડી દો તો દોષ નથી, પણ આમાં અર્થનો અનર્થ નથી કરવાનો; સાચે સમાધિ ન જ ટકતી હોય તો જ આ કરવાનું છે. આત્મકલ્યાણ માટે જ મહાવ્રતો લીધાં છે. આત્મકલ્યાણ જો ઉત્સર્ગમાર્ગે ન થતું હોય અને અપવાદમાર્ગે થતું હોય તો તે પ્રમાણે કરવાનું. આ વાત સાપેક્ષ છે. સ્યાદ્વાદદ્દષ્ટિ જોઈશે. પોતાના આત્મકલ્યાણ અને બીજાના આત્મકલ્યાણ માટે રાજમાર્ગનો ત્યાગ કરે તો દોષ નથી, પણ સ્વાર્થ માટે કરે તો પૂરો દોષ છે. યોગ્ય સાધનનો સદુપયોગ કરવા માટે આ દેખાતું ઉપકરણ અધિકરણ બનતું નથી. અપવાદમાર્ગે સાધુને અનુકંપા સાબિત
લોકોત્તર દાનધર્મ “અનુકંપા”
૧૬
| SR No. | 005875 |
| Book Title | Lokottar Dandharm Anukampa |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Yugbhushanvijay |
| Publisher | Gitarth Ganga |
| Publication Year | 2003 |
| Total Pages | 290 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 19 MB |