________________
તા. ૧૦-૮-૯૪, બુધવાર
અનંત ઉપકારી, અનંત જ્ઞાની શ્રી તીર્થંકર પરમાત્મા શ્રેષ્ઠ સાધુધર્મનો પૂર્ણધર્મરૂપે બોધ કરાવનારા આ ધર્મતીર્થની સ્થાપના કરે છે. ' સર્વવિરતિ ધર્મની અત્યંત દુર્લભતાઃ
આ મનુષ્યભવ પામ્યા પછી પામવા જેવો ધર્મ સર્વવિરતિ છે. તિર્યંચયોનિમાં, નરકયોનિમાં, દેવલોકમાં ક્યાંય આ સર્વવિરતિ ધર્મ પામી શકાતો નથી. સમ્યગ્દર્શનરૂપ ધર્મપ્રાપ્તિ ચારે ગતિમાં છે. નરકમાં પણ જીવ ધારે તો સમકિત પામી શકે છે. પશુલોક ને દેવલોકમાં પણ સૌ પ્રથમ વાર ધર્મ પામ્યાના દાખલા છે. સંજ્ઞી પંચેન્દ્રિયની કોઈ ગતિ એવી નથી કે જયાં જીવ સમકિત ન પામી શકે. સમકિતયુક્ત જ્ઞાનાચાર, દર્શનાચારની આરાધના પણ કરી શકે. અરે ! દેશવિરતિ ધર્મના પરિણામ પણ પશુયોનિમાં પામી શકાય, પરંતુ સર્વવિરતિ માટે તો મનુષ્યભવ જ અનામત છે. માનવભવનો જેટલો મહિમા ગાઇએ તેટલો ઓછો છે, તેના મૂળમાં કારણ સર્વવિરતિની આરાધના આ ભવમાં જ શક્ય છે. ઊલટું ક્યારેક દેવલોકમાં દર્શનાચાર આદિની આરાધના વધારે કરી શકાય છે; કારણ કે અત્યારે આ ભરતક્ષેત્રમાં કેવળી-તીર્થકર-વિશિષ્ટ જ્ઞાનીઓ જ નથી. અહીંયાં સમકિત-ધર્મશ્રદ્ધા પામવાનાં આલંબનો કલિકાલમાં ઓછાં છે, જયારે દેવલોકમાંથી સાક્ષાત્ પ્રભુ પાસે સમવસરણમાં જઈ શકાય છે. દેવો મહાવિદેહમાં જઈ પ્રભુની દેશના સાંભળી શકે. ભક્તિ પણ કરી શકે તથા તેઓ પરલોક પણ જાણી શકે. છતાં શાસ્ત્રકારોએ દેવલોકનો મહિમા ન ગાયો; કારણ કે સર્વવિરતિની તોલે કોઈ ધર્મ આવતો નથી. જેટલું સર્વવિરતિનું મહત્ત્વને મહિમા છે, તેમાં કારણભૂત કયા ગુણો-ભાવો સમાયેલા છે? શા માટે શાસ્ત્રો આટલી પ્રશંસા કરે છે, તે તમે કદી વિચાર્યું છે ખરું? પંચમહાવ્રતમાં એક એક પ્રતિજ્ઞા એવી છે કે સર્વ પાપોનો વિરામ તેનાથી થઈ શકે
૧૫૨
લોકોત્તર દાનધર્મ“અનુકંપા”
