________________
અનુકંપાદાન અવશ્ય કરવું. આ સમજાવવા પ્રભુ ૧૨-૧૨ મહિના સુધી પ્રતિદિવસ અનુકંપાદાન કરે છે. પ્રભુના વર્ષીદાનના અવસરે જે લાયક જીવો હોય તે ચોક્કસ ધર્મ પામી જાય. તેમને મનમાં થાય કે પ્રભુ પાસે આટઆટલો વૈભવ હોવા છતાં તે બધું છોડી રહ્યા છે. આ ત્યાગ જોઈને કેટલાયે જીવો બોધિબીજ-સમકિત આદિ પામી જાય. વર્ષીદાન કરતાં પ્રભુ લોકોને સત્તા-સંપત્તિ-વૈભવની અસારતા દર્શાવવા માંગે છે, જેથી તેમને આ બધા ભોગો તુચ્છ-ફેંકી દેવા જેવા લાગે. જોનારના હૈયામાં ભોગોની અસારતાની છાપ ઊભી થાય તે આશય છે, પરંતુ તે વખતે લોકોનાં માત્ર દુઃખ-દર્દ દૂર કરવા પ્રભુ અનુકંપાદાન નથી કરતા.
અત્યારે તો એવો ઊહાપોહ છે કે વર્ષીદાનમાં આ બધો ખોટો ભપકો થાય છે, બગાડ થાય છે, પાંચ દસ હજાર ખર્ચવા હોય તો સારી રીતે ખરચવા જેથી જરૂરિયાતવાળાંના હાથમાં જાય. આ તો ગમે તેના હાથમાં જાય છે. આ પૈસા વળી પાછા તેઓ દારૂ, જુગાર વગેરેમાં વાપરશે. આવી રીતે વિચારનારા અત્યારે ઘણા જોવા મળે છે.
સભા :- હમણાં બે બહેનોએ દીક્ષા લીધી ત્યારે વર્ષીદાન કરવાને બદલે હોસ્પિટલમાં દાન આપ્યું તે યોગ્ય છે ?
સાહેબજી :- ના, જરાયે નહીં. આવું જેઓ કરે છે તે વર્ષીદાનનું સ્વરૂપ સમજ્યા નથી, તેથી જ આવી ભૂલો કરે છે. હૃમણાં સ્થાનકવાસીમાં એક મુમુક્ષુએ દીક્ષા લીધી ત્યારે તેમણે વર્ષીદાનમાં લાખ રૂપિયા આપવાના જાહેર કર્યા અને જે લેવા આવ્યા તેમાં તેમને યોગ્ય લાગ્યા તેને ૨૦૦-૫૦૦ રૂપિયાનું કવરમાં દાન આપ્યું અને પાછું તેઓ એમ જ માને છે કે આ જ સાચું હિતકારી વર્ષીદાન ગણાય; કારણ કે જરૂરિયાતવાળાને ઉપયોગી થાય તે રીતે કર્યું છે. વર્ષીદાનને માત્ર તેઓ ભૌતિક દુઃખ-દર્દ દૂર કરવાના નિમિત્તરૂપે જ આપે છે, પણ વાસ્તવમાં તેઓ વિવેક ચૂક્યા છે. વર્ષીદાન જગતને ધર્મ પમાડવા કરાય છે, વર્ષીદાનને ધર્મનું અંગ બનાવવા આ અનુકંપા કરવાની છે.
સભા ઃ- દીક્ષા સિવાય ધર્મના અંગ તરીકે વર્ષીદાન અપાય?
સાહેબજી ઃ- હા, ચોક્કસ અપાય. મોટા મહોત્સવ હોય, ઉપધાન હોય, પ્રતિષ્ઠા હોય આવા અનેક પ્રસંગોએ વર્ષીદાન આપી શકાય છે. આબુમાં જયારે વસ્તુપાળે પ્રતિષ્ઠા કરાવી તે વખતે ૨૨ લાખ સુવર્ણમુદ્રાનું વર્ષીદાન આપ્યું છે.
લોકોત્તર દાનધર્મ “અનુકંપા”
૧૩૯