________________
maintain–તૈયાર કરો છો, પત્ની પાર્ટનર તરીકે છે, પણ તેને તમે પાર્ટનર તરીકે rights-હક આપ્યા છે ? ફક્ત tax planning-ટેક્ષ આયોજન માટે પૂતળા તરીકે રાખી છે. આ પણ અનીતિ જ છે.
લોકોત્તર દાનના મુખ્ય ત્રણ હેતુઓ :
આજે સમાજમાં ઘણો વર્ગ એવો છે કે જેને ધર્મમાં આવતું દાન આંખના કણાની જેમ ખૂંચે છે. બીજા ક્ષેત્ર કરતાં એક ટકો દાન પણ આ ક્ષેત્રમાં આવતું નથી, તે પણ તેમને બંધ કરવું છે. સાધનશુદ્ધિ આગળ આવશે પણ અત્યારે તો મુદ્દો એ છે કે ફક્ત ભૌતિક દુઃખો દૂર કરવા દાન કરશો તો તે લૌકિકદયા કહેવાશે, લોકોત્તર નહિ કહેવાય. પણ આ જ દાન (૧) શાસનપ્રભાવના કરવા, (૨) શાસનઅપભ્રાજના અટકાવવા, અને (૩) પોતાના આત્માની ભાવદયા કરવાના લક્ષ્યથી કરશો તો અવશ્ય લોકોત્તર દયા કેહેવાશે. લોકોત્તર દયાની કોઇપણ પ્રવૃત્તિ કરતાં હિંસા થાય તો તે વધારે અહિંસા માટે જં ગણાશે. છતાં પણ જો હિંસા વગરનો ધર્મ સંભવતો હોય તો અમે બતાવવા રાજી છીએ. પણ તેમ કરવા જતાં ધર્મમાર્ગનો જ લોપ થઈ જશે, માટે હિંસાથી થતો ધર્મ પણ ભૂમિકા પ્રમાણે બતાવીએ છીએ. દેરાસર-ઉપાશ્રય આદિ બંધાવતાં જેટલી હિંસા છે તેના કરતા કંઈ ગણી અહિંસા તેનાથી ફેલાશે. તેથી આ ધર્મનું કામ કહેવાશે. અને આધું ધર્મકાર્ય પણ જેના જીવનમાં રોજિંદી હિંસા હોય તેને તેવી હિંસાથી થતા ધર્મરૂપે કરવાનું છે, સાધુને આ કામ કરવા-કરાવવાનાં નથી. સાધુ ફક્ત તમને કર્તવ્ય સમજાવવા ઉપદેશ આપે. સાક્ષાત્ દેરાસર બંધાવવાની આજ્ઞા ન કરે, અને જો કરે તો તેમને આરંભ-સમારંભનું પાપ લાગે. સાધુને સાવઘ શુભારંભની અનુમોદનાની છૂટ છે, પણ કરણ-કરાવણનો નિષેધ છે.
વ્યાખ્યાનમાં તમે ૫ કે ૫૦ રૂપિયાની પ્રભાવના કરો તે સાધર્મિકભક્તિરૂપ ધર્મ છે. સાધર્મિકભક્તિ કરવાથી શ્રાવકને લાભ જ મળશે. પરંતુ હવે તે પૈસાથી કોઈ શાક લાવે, અનાજ લાવે વગેરે પાપનાં કામ થયાં તેથી તમારે પ્રભાવના ન કરવી તેવું નથી. પ્રભાવના કરવાથી શ્રાવકને લાભ જ થાય, પણ સાધુ પ્રભાવના ન જ કરી શકે.
સભા ઃ- સાહેબ, તમારે કરવી હોય તોયે પૈસા ક્યાંથી લાવો ? સાહેબજી :- કાં ગોચરીમાં માંગીને લાવું કે તમારા જેવાને પકડીને કરાવું તો
ોકોત્તર દાનધર્મ “અનુકંપા”
૧૧૩