________________
શાસનપ્રભાવના કરવા માટે અને શાસનઅપભ્રાજના અટકાવવા માટે અનુકંપા
દેલવાડાની કારીગરી અત્યારે નવી બનાવવી શક્ય જ નથી, પણ સમારકામ કરનાર પણ કોઈ નિષ્ણાત મળતા નથી. આ બનાવતી વખતે મહાશ્રાવકોએ પાણીની. જેમ પૈસા ખરચ્યા છે. એ વખતે ૧૮ કરોડ સુવર્ણમુદ્રાઓ ખરચાઈ છે, જે જમાનામાં ૧ સોનામહોરથી ૧૨ મહિના આરામથી સારામાં સારી રીતે ઘર ચાલી શકે તેટલી સોંઘવારી હતી. હવે આટલાં અઢળક નાણાં જેણે સુપાત્રમાં ખરચ્યાં હોય તેની પાસે તે વખતે કોઈ ગરીબ આવે અને હડધૂત કરે તો તેને ઘણો જ ઠેષ થાય. તેથી જ. સુપાત્રદાનનું ઊંચું કામ કરો ત્યારે અનુકંપાનાં કામ પણ કરવાનાં છે. આની પાછળ શાસનની અપભ્રાજના અટકાવવાનો તથા પ્રભાવના કરવાનો હેતુ છે, માત્ર ગરીબનાં દુઃખ દૂર કરવાનો આશય નથી.
જૈનધર્મના અભિપ્રાય પ્રમાણે જેમ દુઃખી મનુષ્ય દયાપાત્ર છે તેમ પ્રાણી પણ દયાપાત્ર છે તથા પૃથ્વી, પાણી, ઘાસ આદિના જીવો પણ દયાપાત્ર જ છે. ટૂંકમાં બધા જ દુ:ખી જીવો દયાપાત્ર છે, તેથી અનેકના ભોગે-એકના રક્ષણની વાત નથી. છતાં શાસનપ્રભાવના કરવા, અપભ્રાજના અટકાવવા તથા આત્માની ભાવદયા માટે અનુકંપા સ્વીકારવાની છે. હૈયાની કોમળતા, નિઃસ્વાર્થ પરોપકાર, આત્મકલ્યાણની ભાવનાથી અનુકંપાદાનઃ
સભા:- મોટરમાં જતા હોઈએ ને ગાડી ઊભી રહે તે વખતે દાન અપાય?
સાહેબજી:- ધર્મની દૃષ્ટિએ લાયક હોય તો જ દયા કરવાની છે તેવું નથી, અત્યારે આ સમયે તમારું હૈયું કઠોર ન થાય તે માટે દુઃખીની પ્રાથમિક જરૂરિયાત પૂરી કરવા દાન આપવાનું છે. દયામાં કપડાં, ખાવાનું, રહેવાનું વગેરે આપવાનું છે, કાંઈ હથિયાર કે મોજમઝાનાં સાધનો નથી આપવાનાં. સિગારેટ માંગે તો તેના જ અપાય. ગમે તેવી વસ્તુ અનુકંપામાં ન જ આવે.
સભા :- રોકડા પૈસા અપાય? સાહેબજી - તે વખતે તમારી પાસે આપવા લાયક ખાદ્યસામગ્રી આદિ ન
૧૧૦
લોકોત્તર દાનધર્મ “અનુકંપા”
