________________
(૨)નિગોદઃ-સંસારમાં બીજી જગ્યા જ્યાં માત્ર અહિંસા જ હોય, તે નિગોદ છે. ત્યાં દ્રવ્યહિંસા જરાપણ નથી. બસ, તો પછી દ્રવ્યહિંસાથી ભડકનારાએ નિગોદમાં જઈને રહેવું જોઈએ. કારણ કે સૂક્ષ્મ નિગોદમાં કોઈને મારવાનું નહીં આવે.
અહિંસાના નામથી ખોટા વિકલ્પો ઊભા કરી દીધા છે. બુદ્ધિભેદ ઊભો ન થાય તેથી આ બધું સ્પષ્ટ જણાવવું પડે છે.
સભા :- પર્યુષણમાં શ્રીફળ વધેરીને ખાય છે તે યોગ્ય છે ?
સાહેબજી :- આ પ્રશસ્ત હર્ષ છે, વધામણીરૂપે ખાય છે અને ખવડાવે છે. શોખથી ખાવાની વસ્તુ નથી. જેણે ત્યાગ કર્યો હોય કે એકાસણા-ઉપવાસ કર્યા હોય તેણે ખાવાની વાત નથી, પણ જેને ત્યાગ નથી તેને નિષેધ નથી.
પર્યુષણમાં જમે છે તે જ તેની નબળાઇ છે. અમે ત્યાગને જ સમર્થન આપીએ છીએ, કાંઈ ભોગને સમર્થન નથી આપતા. કોઈએ ચાર વસ્તુનો ત્યાગ કર્યો હોય અને બે વસ્તુની છૂટ રાખી હોય, તેને બે વસ્તુનું પાપ તો લાગ્યા જ કરે છે. સંપૂર્ણ ત્યાગ કરનારને અમે ખાવાનું નથી જ કહેતા. પણ જેણે ત્યાગ ન કર્યો અને ધર્મબુદ્ધિએ ખાય તો તેની નિંદા ન જ કરાય. ખાવામાં બધાનો ત્યાગનો પરિણામ સરખો ન હોય. ઓછો ત્યાગ કરી શકે તેટલા માત્રથી તે નકામો નથી બની જતો. વ્યક્તિ જેટલો ત્યાગ કરવાની ક્ષમતા ધરાવતી હોય તે પ્રમાણે ત્યાગ કરાવવાનું કહ્યું છે. ત્યાગ આત્મકલ્યાણ માટે કરવાની વસ્તુ છે.
સભા :- પર્યુષણમાં ફળ વપરાય ?
સાહેબજી :- લીલોતરી ફળનો સંપૂર્ણ ત્યાગ કરો તો લાભ જ છે, તે ઉત્તમ છે. નહીંતર હિંસાનો દોષ લાગશે જ. જેને લીલોતરી-ફળનો સંપૂર્ણ ત્યાગ નથી તે નાલાયક છે તેવું ન કહેવાય.
સભા :- પણ, બધા બધાની રીતે સાચા જ હોય ને ?
સાહેબજી :- આવું બોલવું તે શાસ્ત્રવિરુદ્ધ છે. અમે પણ ગમે તેમ બોલવા માટે સ્વતંત્ર નથી. મારા વિધાન અંગે મને કોઈ પૂછે તો પૂરેપૂરા શાસ્ત્ર આધારિત તર્કદલીલો આપવા પડે. અરે ! અમે તો હજી નાના છીએ, જૈનશાસનમાં આચાર્યોને પણ પૂછી શકાય છે.
લોકોત્તર દાનધર્મ “અનુકંપા”
૯૧