________________
શ્રી વીતરાગ સ્તોત્ર-ત્રીજો પ્રકાશ
૩૪
કર્મક્ષયજન્ય ૧૧ અતિશય
ભગવાને તીવ્ર શુભાધ્યવસાયથી સમ્યજ્ઞાનાદિનું આસેવન કર્યું હતું. અહીં સમ્યજ્ઞાનાદિનું સેવન ઉપાય છે અને પરમપદનો લાભ ઉપેય (ફળ) છે.
સને મુરલે ભવે તહીં મોક્ષ અને સંસાર પ્રત્યે સમાન ભાવવાળા ઇત્યાદિ શાસ્ત્રથી નિશ્ચિત થાય છે કે આપ મોક્ષને ઇચ્છતા ન હતા. આપ પરમપદને ઇચ્છતા ન હોવા છતાં કૃતકૃત્ય થઇ ગયા. અહો ! આપનો ફલના અભ્યદય માટે ઉદ્યમ ! (૧૪).
આ પ્રમાણે કર્મક્ષયથી કૃતકૃત્ય થયેલા પરમાત્માને પ્રણામ કરવાની ઇચ્છાવાળા સ્તુતિકાર કહે છે –
मैत्रीपवित्रपात्राय, मुदितामोदशालिने ।
कृपोपेक्षाप्रतीक्षाय, तुभ्यं योगात्मने नमः ॥१५॥ ૧૫) અન્વય સહિત શબ્દાર્થ– * 9 હે વિશ્વબંધુ! મૈત્રીવત્રપાત્રય-મૈત્રીભાવનાના પવિત્ર આશ્રય, મુદિતાપોશાનિને પ્રમોદભાવનાના આનંદથી શોભતા, પાપેક્ષા પ્રતીક્ષાય-કરુણા અને માધ્યશ્મભાવનાથી પૂજ્ય અને, યાત્મને યોગ સ્વરૂપ, તુર્થ્ય-આપને, નમ:-નમસ્કાર થાઓ.
હે વીતરાગ ! મૈત્રી ભાવના)ના પવિત્ર પાત્ર, પ્રમોદ (ભાવના)થી સદા - આનંદમાં રહેલા, કરુણા અને માધ્યચ્ય (ભાવના)થી જગજૂજ્ય અને જેમને અભુતયોગની સંપત્તિ સિદ્ધ થઇ ગઇ છે એવા આપને નમસ્કાર હો.
આવા પ્રકારના આપને આપના સ્વરૂપની પ્રાપ્તિ માટે હું નમેલો છું.
મૈત્રી– કોઇ જીવ પાપ ન કરો, કોઇ જીવ દુઃખી ન થાઓ, સંપૂર્ણ જગત દુષ્કર્મોથી મુક્ત થાઓ, આવી મતિ એ મૈત્રી ભાવના છે. અહીં કોઇ જીવ દુ:ખી ન થાઓ એ મુખ્ય મૈત્રી છે. દુ :ખથી મુક્ત બનવા દુષ્કર્મોથી મુક્ત બનવું પડે. માટે દુષ્કર્મથી મુક્ત થાઓ એમ કહ્યું. દુષ્કર્મોથી મુક્ત બનવા પાપનો ત્યાગ કરવો પડે. માટે કોઇ જીવ પાપ ન કરો એમ કહ્યું.)
૧. આ ભાવનાઓ કેવલ્ય અવસ્થામાં પ્રવૃત્તિરૂપે હોય, પણ વૃત્તિરૂપે ન હોય, કારણ કે
કેવલજ્ઞાન પછી કોઇ પણ પ્રકારની ભાવના માનસિક લાગણી હોતી નથી.
