________________
શ્રી વીતરાગ સ્તોત્ર-ત્રીજો પ્રકાશ
૨૯
કર્મક્ષયજન્ય ૧૧ અતિશય
તથા– •
स्वराष्ट्रपरराष्ट्रेभ्यो, यत् क्षुद्रोपद्रवा द्रुतम् ।
विद्रवन्ति त्वत्प्रभावात्, सिंहनादादिव द्विपाः ॥९॥ ૯) અન્વય સહિત શબ્દાર્થ – રવ-પર ચક્રના ભયનો અભાવહે પુરુષોત્તમ ! રૂવ-જેમ, સિહનાવા–સિંહ ગર્જનાથી, દિપા:-હાથીઓ, વિદ્રવત્તિત્રાસ પામે છે તેમ, માવા-આપના પ્રભાવથી, રાષ્ટ્ર-૫૫૨ાષ્ટ્રો-સ્વરાજ્યપરાજ્યથી ઉત્પન્ન થતા, સુકોપદ્રવા-રહેવાનું સ્થાન ન રહે, ધન લૂંટાઇ જાય, મિત્રાદિનો વિયોગ થાય, પ્રાણ ચાલ્યા જાય વગેરે ક્ષુદ્ર ઉપદ્રવો, કુતસુરત, વિક્રવત્તિ-નાશ પામે છે. •
- જેમ સિંહગર્જનાથી (=જાગેલા સિંહના રોદ્ર અવાજથી) મદયુક્ત હાથીઓ ક્ષણવારમાં જુદી જુદી દિશાઓમાં જતા રહે છે તેવી રીતે સ્વરાજ્ય-પરાજ્યથી ઉત્પન્ન થતા “રહેવાનું સ્થાન ન રહે, ધન લૂંટાઈ જાય, મિત્રાદિનો વિયોગ થાય, પ્રાણ ચાલ્યા જાય વગેરે” ક્ષુદ્ર ઉપદ્રવો સકલ મંગલના મૂલઘર એવા આપ ભવ્ય જીવોના અનુગ્રહ માટે પૃથ્વી ઉપર વિહાર કરી રહ્યા હો ત્યારે આપના અચિંત્ય પ્રભાવથી તુરત નાશ પામે છે. - અયોગ્ય લોભની વ્યાકુળતાથી જેમણે મર્યાદાનો લોપ કરી નાખ્યો છે તેવા સ્વદેશના રાજાઓથી અને બળના અભિમાનથી (સ્વમર્યાદાથી) ચલિત થયેલા શત્રુ રાજાઓથી જીવોને શુદ્ર ઉપદ્રવો ડગલેને પગલે સુલભ જ છે.
" આ ક્ષુદ્ર ઉપદ્રવોનો નાશ પણ આપની યોગ સમૃદ્ધિ સિવાય બીજા કોઇનું . કાર્ય નથી. (૯)
यत्क्षीयते च दुर्भिक्षं, क्षितौ विहरति त्वयि ।
सर्वाद्भुतप्रभावाढ्ये, जङ्गमे कल्पपादपे ॥१०॥ ૧૦) અન્વય સહિત શબ્દાર્થ દુર્મિક્ષનો અભાવ
