________________
શ્રી વીતરાગ સ્તોત્ર-બારમો પ્રકાશ ૧૧૩
વેરાગ્ય. સ્તવ
હે વૈરાગ્યવારિધિ !ત્વયા-આપે, વિવેણા:-વિવેક રૂ૫ શાણથી, વૈરાયશશ્ચંવૈરાગ્ય રૂપ શસ્ત્ર, તથા-તેવી રીતે, શાતં-તીક્ષ્ય કર્યું કે, યથા-જેથી, સાક્ષાસાક્ષાત્, મોડપિનમુક્તિમાં પણ, તા-તે, મધુપડતા૨મ-અપ્રતિહત સામર્થ્યવાળું રહ્યું. અર્થાત્ મોક્ષમાં પણ તેનું સામર્થ્ય અપ્રતિહત રહ્યું.
સર્વ ઉપાયોમાં પ્રવીણ હે સ્વામી ! આપે વિવેકરૂપ શાણમાં વૈરાગ્યરૂપ શસ્ત્ર તેવી રીતે તીણ કર્યું કે જેથી, બીજામાં તો ઠીક, કિંતુ બિલકુલ ભેદી ન શકાય તેવા સાક્ષાત્ મોક્ષમાં પણ તે અપ્રતિહત સામર્થ્યવાળું થયું, અર્થાત્ મોક્ષમાં પણ તેનું સામર્થ્ય અપ્રતિહત રહ્યું. ઉગ્રરોગનો નિગ્રહ કરવા માટે વૈરાગ્ય જ કોઇ ન અટકાવી શકે તેવું શસ્ત્ર છે. છે. શસ્ત્રના પક્ષમાં અર્થ આ પ્રમાણે છે-કોઇક નિપુણ પુરુષે બીજું પણ જે શસ્ત્ર શાણમાં તીણ કર્યું હોય તે શસ્ત્ર અનેકવાર વાપરવા છતાં (=ઉપયોગમાં લેવા છતાં) બુઠું બનતું નથી. (૩)
હવે સર્વ અવસ્થામાં ભગવાનના વેરાગ્યને પ્રગટ કરતા સ્તુતિકાર કહે છે –
यदा मरुन्नरेन्द्रश्रीस्त्वया नाथोपभुज्यते । • યત્ર તત્ર તિર્નામ, વિરક્તિત્વ તવાપિ તે કાા ૪) અન્વયં સહિત શબ્દાર્થ– નાથ હે નાથ !, સ્વય-આપ, યા-જ્યારે, મા -દેવસંપત્તિનો અને રાજ્યસંપત્તિનો, ૩૫મુ-ઉપભોગ કરો છો, તાડપત્યારે પણ, તવ-આપને, વિકલાર્વવૈરાગ્યભાવ હોય છે. કારણ કે આપને, યત્ર તત્ર રતનમ-જ્યાં ત્યાં રતિ-સમાધિ હોય છે.
તીર્થંકરપદવી રૂપ લક્ષ્મીથી યુક્ત હે નાથ ! તીર્થંકર નામકર્મના બંધથી મનોહર મનુષ્યભવનું આયુષ્ય પૂર્ણ થતાં તેવા પ્રકારના પુણ્યસમૂહથી પ્રાપ્ત થયેલી ૧. સાક્ષા=પ્રત્યક્ષ. કેવલજ્ઞાન પામ્યા પહેલાં મોક્ષ પ્રત્યક્ષ ન હતો. મોલમાં ગયેલા જીવને મોક્ષ
પ્રત્યક્ષ હોય છે. માટે અહીં મોક્ષનું સાક્ષાત્ એવું વિશેષણ છે. '૨. નિરવક–પ્રતિબંધરહિત. ૩. ૩૫નત પ્રાપ્ત..
