________________
શ્રી વીતરાગ સ્તોત્ર-દશમો પ્રકાશ
અદ્ભુત સત્વ
અમે સમર્થ નથી. તે આ પ્રમાણે—અનુત્તર દેવોથી જેની ઇચ્છા કરાય તેવી સર્વોત્તમ અને કોઇ જાતના પ્રયત્ન વિના સ્વભાવથી જ મનોહર એવી આપની શોભાને જોવા માટે=યથાર્થ નિર્ણય કરવા માટે, બે જ આંખો હોવાથી ખરાબ સ્થિતિવાળા દેવો, અસુરો અને મનુષ્યો વગેરે દૂર રહો, કિંતુ હજાર આંખોવાળો ઇંદ્ર પણ સમર્થ નથી. કારણકે પ્રભુની રૂપશોભા અનુપમ છે. આપ્તવચનોમાં સંભળાય છે કે—“બધા દેવો પોતાના દિવ્ય પ્રભાવથી બધા દેવોનું રૂપ ભેગું કરે, ભેગા કરેલા એ રૂપને પણ અંગુઠા જેટલું બનાવે, તો એ રૂપ પ્રભુના પગના અંગુઠાના રૂપ આગળ અંગારાની જેમ ન શોભે=ઝાંખુ લાગે.'
૯૮
તથા આપના જ્ઞાન, દર્શન, વૈરાગ્ય, ઐશ્વર્ય વગેરે લોકોત્તર ગુણોનું એક જીભવાળો દૂર રહો, હજાર જીભવાળો પણ સંપૂર્ણપણે વર્ણન કરવા માટે સમર્થ નથી. કારણ કે ભગવાનના ગુણો અસીમ છે. વિદ્વાનો કહે છે કે—ત્રણે લોકના જીવો વર્ણન કરવા લાગે, તે બધાનું આયુષ્ય પૂર્ણ ન થાય, પરાર્ધથી અધિક ગણિત હોય, વર્ણન કરવા માટે જરૂરી સઘળા ગુણોથી જે યુક્ત હોય, તે પણ પ્રભુના ગુણોનું પૂર્ણ વર્ણન ન કરી શકે.’’ (૨)
તે ગુણોના જ માત્ર એક નમુનાનો ઉલ્લેખ કરતા સ્તુતિકાર કહે છે— संशयान्नाथ ! हरसेऽनुत्तरस्वर्गिणामपि । અત: પરોપિ વિ જોષિ, મુળ: સ્તુત્યોક્તિ વસ્તુત: રૂા
૩) અન્વય સહિત શબ્દાર્થ
નાથ-હે નાથ !, અનુત્તરળમાં-અનુત્તર દેવોના પિ-પણ, સંશયાન્-સંશયોને, હરસે-આપ દૂર કરો છો. વિં-શું, ત:-આનાથી, ૫૬:-બીજો, જો પિકોઇપણ, મુળ:-ગુણ, વસ્તુત:-પરમાર્થથી, સ્તુત્ય:-પ્રશંસાપાત્ર, અસ્તિ-છે ? અર્થાત્ આપના ગુણોમાં અનુત્તર દેવોના સંશયોને દૂ૨ ક૨વાનો ગુણ સર્વોત્તમ છે. સુર-અસુર-મનુષ્યોના સ્વામી હે નાથ ! અહીં રહેલા જ આપ અહીંથી
૧. પરાર્થ=ગણિતની છેલ્લી સંખ્યા.
૨. વર્ણિા=નમુનો.
