Page Text
________________
૯૫ '
યોગદષ્ટિ સમુચ્ચય ઉપમા તેને આપી શકાય. તે ચિરકાલ સુધી ટકે છે.
જીવ જ્યારે ગુણસ્થાનકમાં આવે છે ત્યારે તેનામાં આવો નિરપેક્ષ ધર્મરાગ આવે છે. આ જીવોને ધર્મ અને પરમાત્મા પર નિરુપાધિક રાગ હોય છે. પ્રથમ ચાર દષ્ટિમાં આ ધર્મરાગ અલ્પ માત્રામાં હોય છે. તેમને મિથ્યાત્વ બેઠેલું છે, તેથી અજ્ઞાનતાના કારણે પરમાત્મા, ગુરુ વગેરેના બધા જ ગુણોની રુચિ તે કરી શકતા નથી. અતત્ત્વને પણ તે તત્ત્વ માની લે છે. સૂક્ષ્મકષાય અને વિષયસેવન પ્રત્યે અનાભોગથી પણ રુચિ બેઠેલી હોય ત્યાં સુધી તત્ત્વની અરુચિ બેઠેલી છે. માટે ચાર દૃષ્ટિ સુધીનો ધર્મરાગ નિરપેક્ષ છે, પણ તે સંપૂર્ણ અંશમાં નથી, અલ્પ માત્રામાં છે.
નિરપેક્ષ ધર્મરાગની પરાકાષ્ઠા સમકિતી જીવમાં પ્રાપ્ત થાય છે. કારણકે તેનામાં સંપૂર્ણ વિવેક અને સૂક્ષ્મ બોધ છે. તેથી પરમાત્મા, ગુરુ વગેરેના ગુણોની તેને સંપૂર્ણ પૂરેપૂરી ઓળખ છે. હેયોપાદેયનું તેનું જ્ઞાન સંપૂર્ણ રુચિવાળું છે. આથી જચોથી દષ્ટિવાળા મિથ્યાદષ્ટિજીવ કરતાં પાંચમી દષ્ટિવાળા સમકિતી જીવનો ધર્મરાગ અનંતગણો ચડિયાતો હોય છે.
ચિત્તની વિશુદ્ધિ એ જ ધર્મ છે. તેની સાચી શરુઆત અહીં સ્થિરાદષ્ટિમાંથી થાય છે. કારણકે ક્ષયોપશમભાવની શરુઆત અહીંથી જ થાય છે. પછી જેમ-જેમ ચિત્તની વિશુદ્ધિ વધતી જાય છે તેમ-તેમ જીવ ઉપર-ઉપરની યોગભૂમિકામાં ચડતો જાય છે.
જ્યાં સુધી જીવની કર્મબંધની યોગ્યતા ઘટતી નથી, ત્યાં સુધી તે યોગની ભૂમિકાને પામી શકતો નથી. એ અવસ્થામાં ચિત્તવિશુદ્ધિ દેખાતી હોય તો સમજવું કે એ ભ્રામક છે. કારણકે કર્મબંધની યોગ્યતાને સંસારની માતા કહેવામાં આવી છે. તે જ અનંત સંસારનો અનુબંધ કરાવે છે. એ યોગ્યતા ઘટાડ્યા વગર મોક્ષપ્રાપક ગુણો કે મોક્ષની પ્રાપ્તિ ક્યાંથી થાય?
જૈનશાસનરૂપી મહેલમાં પ્રવેશ કરાવનાર પ્રવેશદ્વારના બે દ્વારપાળ છે. તેમાંનો પહેલો દ્વારપાળ તે નદીધોલ પાષાણ ન્યાયે થયેલ કર્મલઘુતા છે. તે જીવને મહેલમાં પ્રવેશ કરવા દેતો નથી, પણ આજુ-બાજુ આંટા મરાવીને પછી તેને દૂર હાંકી કાઢે છે. આવી કર્મલઘુતા જીવને વિકાસ કરાવનાર નથી.
બીજો દ્વારપાળ કર્મવિવર એટલે ક્ષયોપશમથી થયેલ કર્મની લઘુતા છે. તે જીવને જૈનશાસનરૂપી મહેલમાં પ્રવેશ કરાવે છે, પરમાત્માનું દર્શન કરાવે છે, અને ઠેઠ મોક્ષ સુધી પહોંચાડે છે.
નિશ્ચયનયનું તાત્ત્વિક પ્રણિધાન અહીં સ્થિરાદષ્ટિમાં હોય છે. સ્થિરાદષ્ટિવાળામાં ખેદ, ઉદ્વેગ, લેપ, ઉત્થાન, બ્રાન્તિદોષ હોતા નથી. પરંતુ તેનામાં હજી અન્યમુદ્ નામનો
| SR No. | 005870 |
| Book Title | Yogdrushti Samucchay |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Yughbhushanvijay |
| Publisher | Gitarth Ganga |
| Publication Year | 2001 |
| Total Pages | 160 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 13 MB |