________________
સભા - આ કાળમાં ધર્મનું મૂળ સ્વરૂપ પકડવું મુશ્કેલ છે ?
સાહેબજી - કેમ? તીર્થંકરે કહેલાં શાસ્ત્રો હાજર છે. પરમાત્માની આજ્ઞા મુજબ જીવનારા, ઉપદેશ આપનારા, ચારિત્ર પાળનારા હાજર છે. દહેરાસર, ઉપાશ્રયો, ધર્મનાં ધામો પણ હાજર છે. તો મૂળ સ્વરૂપે ધર્મ પકડવામાં ક્યાં વાંધો છે? પણ તમારી નજર જ એવી હોય કે દહેરાસરમાં-ઉપાશ્રયમાં કોણ ખોટું કરે છે? તે જ તમે શોધતા હો છો. દોષોને જ શોધવાની તમારી વૃત્તિ હોય તો શું થાય? અત્યારે મૂળ સ્વરૂપે ધર્મ કરનારા હયાત છે. શાસન હજી જીવતું છે. પરંતુ જેને સમજવું ન હોય અને હલકાને જ પકડવું હોય, જેને સાચામાં રસ જ ન હોય, તે તો જ્યાં જશે ત્યાં ઊંધું જ શોધશે. હા, અમુક ટકા વર્ગ હોય છે જેને ધર્મની સાચી સમજ ન હોય માટે ભૂલ કરતા હોય છે, પણ આનાથી બધાને કાંઇ બાકાત ન કરાય. અત્યારે સાચો ધર્મ કરનારાં સાધુ-સાધ્વીઓ હયાત છે. તેઓનું જીવન જ તમને ધર્મનો પરિચય આપે તેવું હોય છે. માટે એકાંતે આવું ન બોલાય. હા, અત્યારે કલિકાળ છે. અત્યારે જૈન ધર્મની બોલબાલા છે કે અન્ય ધર્મોની બોલબાલા છે? અત્યારે મિથ્યાધર્મો જ વધારે ફેલાયેલા છે. જૈન ધર્મ લઘુમતીમાં છે, પણ સાચો ધર્મ નથી તેમ તો ન જ કહેવાય. નેગેટીવ એંગલથી જોશો તો તમે જિંદગીમાં ધર્મ પામવાની રાહ જોતા જ રહી જશો. બાકી અત્યારે પણ ભગવાનની આજ્ઞા મુજબનો ધર્મ હયાત છે. '
મૂળ મુદ્દા પર આવીએ. જિનપૂજામાં અનેકાંતવાદ સમજો. અપેક્ષાએ મૂર્તિપૂજા જરૂરી છે, અપેક્ષાએ મૂર્તિપૂજા બીનજરૂરી છે; માટે સાપેક્ષતા, સ્યાદ્વાદ થશે. પણ તેમાં એકાંતવાદ પકંડશો તો શું થશે? તેથી પ્રત્યેક પ્રવૃત્તિમાં સ્યાદ્વાદ દૃષ્ટિથી વિચારવાનું છે, નહિતર સંયથી બહાર ફેંકાઈ જશો. હરેક ધર્મક્રિયા આ અપેક્ષાએ ઉચિત છે, આ ભૂમિકાએ ઉચિત છે; હરેક ધર્મક્રિયા આ અપેક્ષાએ અનુચિત છે, આ ભૂમિકાએ અનુચિત છે. શાસ્ત્રજ્ઞાન માટે પણ પૂ.આ. શ્રીહરિભદ્રસૂરિએ યોગદષ્ટિ સમુચ્ચય ગ્રંથમાં ઉપસંહાર કરતાં લખ્યું છે કે આ ગ્રંથ ઉપયોગી કોને થશે? આ ગ્રંથમાં યોગશાસ્ત્રોના માખણ તરીકે લખાણ છે. છતાં જે જીવો ઊંચી ભૂમિકામાં છે તેમને માટે ઉપયોગી નથી, કારણ કે જેમને શાસ્ત્રજ્ઞાનનું ફળ મળી ગયું છે તેમને માટે આ ગ્રંથ નિરુપયોગી છે, તેમને આનાથી લાભ નથી. આ જ્ઞાન મેળવીને જે સાધવાનું છે તે જેણે સાધી લીધું છે તેવા જીવોને આની ઉપયોગિતા નથી. યોગની સાતમી દષ્ટિમાં આવેલા જીવોને શાસ્ત્રાધ્યયનની જરૂર નથી, પછી ભલે તે ઓછું ભણેલો હોય પણ તેને શાસ્ત્રની જરૂર નથી.
#
#
#
#
# #
#
#
# # કોલ
ક ક
ક
ક
ક
ક
ક ક
ક જ એક જ
# # # # # અનેકાંતવાદ P-૭
છે કે ૯૧