________________
સભા - લાલસાને ખલાસ કરી નાંખી હોય તેને તપની શી જરૂર ?
* સાહેબજી - તમે નક્કી કઈ રીતે કરશો કે લાલસાને ખલાસ કરી નાંખી છે? તમે કહેશો કે અમારામાં આસક્તિ નથી; હા, ભોગ ભોગવીએ છીએ, પણ લાલસા નથી, પરંતુ મને તમારી પરીક્ષા કરવા દેશો? બોલવું બધું સહેલું છે. તમે જો લાલસા તોડી હોય તો તમને શાબાશી આપીએ. પરંતુ તમને કોઈ એક ટાંકણી ખોસે તો શું થાય? તમને જો તમારા દેહની મમતા ન હોય તો અસર થાય ખરી? તમને જો ખાવાની આસક્તિ તૂટી ગઈ હોય તો તમારા ભાણામાં બધી વસ્તુમાં થોડી થોડી લીમડાની ચટણી નાંખી દઈએ તો શું કરશો?
અંદરમાં આ ગુણો પામ્યાનો પુરાવો શું? તમે કહો એટલે માની લેવાનું? તીર્થકરને સાધનાકાળમાં જેવા ગુણો હતા તેવા ગુણો તમારામાં છે? જેનામાં સંપૂર્ણ આસક્તિ નથી તે વિતરાગ કહેવાય, અને તેમને તપની જરૂર નથી. કેવળીને કર્મ હોય તો ખાય છે. તેમને તપનું કર્મ હોય તો તપ કરે. પરંતુ તેમને તપ કરવાની જરૂરિયાત નથી. પરંતુ હજુ તો અત્યારે તમારામાં આસક્તિના ઢગલા ખડકેલા છે. .
લાલસા પણ કઈ લેવાની આવશે? પાંચ ઇન્દ્રિયોના ભોગ-ઉપભોગની લાલસા લેવાની છે. બધા રાગનું મૂળ કેન્દ્ર શરીર છે. સૌથી વધારે લાલસા આ શરીર પર હોય છે. અત્યારે તમારા શરીરને કાંઈ થાય તો તમને અસર ખરી? અત્યારે જે પ્લેગ રોગની વાત ચાલે છે તે સાંભળીને બધા કેવા ભડક્યા છે? અને આ જો આપણે ત્યાં થાય તો શું થાય? જેને મૃત્યુનો ભય નથી તેને જીવવાનો મોહ નથી, જેને જીવનમાં પ્રતિકૂળતા, અનુકૂળતા આવે તો પણ કાંઈ અસર ન થાય તેવા આત્માઓની આ બધી વાતો છે. માટે વ્યવહારુ બનો.
હવે આગળ. જિનપૂજા અપેક્ષાએ આવશ્યક છે, જિનપૂજા અપેક્ષાએ બિનજરૂરી છે. નિરાકારને તો નિરાકાર ધ્યાનથી જ પામી શકાય, આ વાત સાચી, પણ જે આ ભૂમિકાએ પહોંચ્યા નથી તેને તો પ્રતિદિન દર્શન-વંદન-ઉપાસના કરવાથી જ તેનું હિત થશે. અદશ્યઅતિસૂક્ષ્મ એવા પરમાત્મતત્ત્વને આકારના ઢાંચામાં મૂકીને ઉપસ્થિત કરવાનું છે. આ રીતે પરમતત્ત્વને યાદ કરવા માટે મૂર્તિ જ મુખ્ય આલંબન છે. મૂર્તિ જેવું બીજું કોઈ અમોઘ સાધન નથી. જિનશાસનની મૂર્તિની આ વાત છે, જ્યારે અન્ય ધર્મોની મૂર્તિ કાંઈ નિર્વિકારિતાનું ભાન કરાવી શકે તેમ નથી. આપણા પ્રભુની મૂર્તિ તો નિરાકારનું સાકારપણે ધ્યાન કરવા ઉત્કૃષ્ટ આલંબન છે. તેથી અત્યારે આપણાથી આ ભૂમિકામાં તેનો ત્યાગ કરાય નહિ.
જ જય
જ
છે સ
ક
ક
મ મ
જ
ર જ સ
જ
જો આ કામ ૮૬
*
* * અનેકાંતવાદ