Page Text
________________
આત્મા, કર્મ નથી માનતા તેવા નાસ્તિકો પણ જ્યારે બિનસલામત થાય અને નાસીપાસ થાય ત્યારે પૂછો તો શું કહે?. કે ભાઈ મારું લક ખરાબ હતું.” અહીંયાં લક એટલે ભાગ્ય આવ્યું.
પરંતુ સ્યાદ્વાદ દષ્ટિથી વિચારણા કરતાં બેઉનો સ્વીકાર કરવાનો આવે છે. બધું જ જીવનમાં પુરુષાર્થનું જ ફળ છે તેમ પણ દાવા સાથે સ્થાપિત થઈ શક્યું નથી, અને બધું જ જીવનમાં ભાગ્યનું જ ફળ છે તેમ પણ કહી શકાય તેવું નથી. તેથી એકલા પુરુષાર્થવાદને કે એકલા ભાગ્યવાદને માની લો તો એકાંગી થયા કહેવાશો. માટે અનેકાન્તવાદ આવશ્યક છે. છતાં પણ જો તમે એમ કહેશો કે ભાગ્યથી જ બધું જીવનમાં મળે છે, તો ત્યાં મિથ્યા એકાન્તવાદ આવ્યો કહેવાશે. બધે કર્મ જ કારણ છે, જેવું જેનું નસીબ તેવાં જ તેનાં ફળ મળે છે, આવું જે બોલે છે ત્યાં મિથ્યા એકાન્તવાદ કહેવાશે. આ બધી વાતો ભગવાનના શાસનની બહાર છે.
સભા:- પણ સાહેબજી ! સંસારમાં આમ જ બોલાય છે.
સાહેબજી :- અપેક્ષાએ. બોલો તો વાંધો નહિ, પણ જો નિરપેક્ષ થઈને બોલો તો એકાન્તવાદ થશે અને તે પણ મિથ્યા એકાન્તવાદ થશે. તમે જીવનમાં નસીબને ઓઠું બનાવો છો. વાસ્તવમાં તમે કોઈ પણ વાદને બરાબર પકડો છો ખરા? તો પછી તમને ક્યો વાદ ફાવે? ફાવતો વાદ જ ને? ઘણી મહેનત કરીને નિષ્ફળ થાઓ ત્યારે નસીબને દોષ આપશો, અને સફળ થાઓ ત્યારે કહેશો કે મેં પોતે કર્યું, જ્યારે ભાગ્યની વાત પણ આપણે અપેક્ષાએ કરી છે. અને અપેક્ષાએ કર્મ પણ ફળ આપવામાં કારણ છે, અપેક્ષાએ પુરુષાર્થ પણ ફળ આપવામાં સાધન છે. જેને ઠસ્સો ભરાઈ ગયો છે કે બધું પુરુષાર્થથી જ થાય છે, તો તે ખાંડ ખાય છે. જીવનમાં બન્ને બાજુ અભિગમ સ્પષ્ટ જોઈએ.
નેપોલિયનના જીવનમાં ઇમ્પૉસિબલ શબ્દ તેની ડાયરીમાં ન હતો, છતાં તે છેલ્લે કૂતરાના મોતે મર્યો છે. તેણે સાત વર્ષ જેલમાં કેવી રીતે કાઢ્યાં છે, તે ખબર છે?
ભાવિ નિયત જ છે ?:
સભા - ધર્મના સિદ્ધાંત પ્રમાણે અબાધા કાળ પ્રમાણે કર્મ ઉદયમાં આવે. માટે ભગવાન તો જોઈ શકે છે કે આવું જ થશે.
સાહેબજી - આ બધી અત્યારે પ્રચલિત ભ્રમણા છે. તમે કેમ આવું બધું મગજમાં ભરો છો તે ખબર નથી. જ્ઞાનીના જ્ઞાનમાં દેખાય છે, માટે ભાગ્ય ચોક્કસ જ છે એવું કહી શકાય? કારણ કે વિશ્વની પ્રત્યેક ઘટનાઓમાં જ્ઞાનીનું જ્ઞાન કારણ છે' તેવો જૈનધર્મનો
ક
ક ક
ક ક
ક ક
ક ક
ક ક
ક ક
ક ક
ક લ
ક
ક ક
ક ક જ
જ ક સ ચ એક ૨૮ અનેકાંતવાદ
૬૧
| SR No. | 005869 |
| Book Title | Anekantvad |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Yughbhushanvijay |
| Publisher | Gitarth Ganga |
| Publication Year | 2001 |
| Total Pages | 160 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 14 MB |